Pardus

Linux platformu için geliştirilen yerli işletim sistemi Pardus donanımsal olarak güçlendirdiği yeni sürümünü kolay kullanım özellikleriyle birleştirerek kullanıcıların beğenisine sundu.

Açık kaynak kodlu yerli işletim sistemi Pardus yeni sürümü KDE yani Kurumsal 5 ile daha rahat bir kullanım ve daha çok donanım desteği gibi yeniliklerin yanı sıra, Türkçe yazım denetimi desteği, kötü niyetli yazılımlara karşı güvenli yapısı ve entegre programlar gibi beğenilen özelliklerini sunmaya devam ediyor. Pardus, tek tuşla kurulan uygulamalarına ek olarak Skype, Google Chromium, VLC’nin de aralarında olduğu 3500'den fazla uygulamayı kullanıcılarına sunuyor. Bu uygulamaların tamamını görmek için bu sayfayı ziyaret edin. Bu yeni sürümde Pardus kullanıcılarına bir sürpriz de müzisyen Erkan Oğur'dan geldi. Erkan Oğur’un en sevilen parçalarından olan Mor Dağlar yazılımın bu sürümünde yüklü olarak geliyor.

1.1. Pardus Nedir?

Pardus açık kaynak kodlu, özgürce dağıtılan, GPL (Genel Kamu Lisansı) ile lisanslanmış; kullanışlılık, donanım uyumluluğu, kararlılık ve güvenlik konularında geniş olanaklar sunan bir GNU/Linux dağıtımıdır.

Pardus Projesi, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK)'na bağlı Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırmalar Merkezi (BİLGEM) bünyesinde geliştirilmektedir.

Pardus, kullanıcılarına tanınmış özgür yazılım ürünleri kullanarak kararlı, güvenilir, kolay kullanılır ve bol özellik içeren bir bilgisayar deneyimi sunmayı hedefler. Bunun yanında, geliştirici ekip bu olanakların geniş bir donanım yelpazesinde çalışması için çalışmalar yürütmektedir.

Projenin ismi Anadolu parsının latince (bilimsel) isminden, Panthera pardus tulliana'dan gelmektedir.

1.2. Pardus'u Nasıl Deneyebilirim?

Pardus'u bilgisayarınıza kurarak ya da Çalışan sürümüyle sabit diskinize hiç dokunmadan deneyebilirsiniz. Pardus hem optik diskler üzerinde hem de USB bellek ve disklerde çalışabilir.

Hem kurulan hem de çalışan sürümler standart CD'lere sığamayacak kadar büyük olduğu için optik sürücü ile kullanmak istediğiniz takdirde DVD kullanmanız gerekli.

Sisteminizin BIOS yazılımında belirlenen açılış sırasını Pardus kullanacağınız optik sürücü ya da USB bağlantısı önce olacak şekilde ayarlamanız gereklidir. Yeni bilgisayarların çoğu açılış sırasında bir tuşla (bir çok masaüstü bilgisayarda F8 bu işi görür) bu sırayı değiştirebilmenizi sağlar.

1.3. Daha Fazla Bilgi

Daha çok bilgi için Pardus resmi web sitesini adresini ziyaret edin.

1.4. Geribildirim

Karşılaştığınız hataları bildirmek, yeni bir özellik ya da entegre edilmesini istediğiniz bir uygulamayı önermek için lütfen http://hata.pardus.org.tr adresini ziyaret edin. Pardus, özgür yazılım ve Linux topluluklarının tüm üyelerine ve kullanıcılarına değerli katkıları için teşekkür ederiz.

2. Genel Bakış

Pardus 2015, Pardus 2009.2 sürümüne göre önemli yenilikler içermektedir. Aşağıdaki bölümlerde bu değişiklerden kısaca bahsedilmiştir.

2.1. Donanım

Pardus 2015, Intel ve AMD işlemcilerinin sağladığı 64-bit işlemci mimarisini desteklemektedir.

2.2. Yazılım

• Çekirdek - Son Linux çekirdeği 2.6.37 binlerce hata düzeltmesinin yanında en güncel donanımlara da destek vermektedir.
• Plymouth - Pardus 2009.2 sürümünde kullanılan bootsplash aracının yerine yeni Plymouth teknolojisi geçiyor.
• YALI - Kurulum aracı YALI, LVM/RAID ve UUID desteği kazandı.
• KDE SC - Pardus 2015 en güncel ve kararlı KDE Yazılım Seçkisi, KDE SC 4.5.5 ile geliyor. Masaüstü deneyiminizin daha hızlı ve kararlı olması için temel paketlere birçok hata düzeltmesi ve iyileştirmeler yapıldı.
• Kaptan - Masaüstü özelleştirme aracı Kaptan, artık seçimli olarak fotoğrafınızı çekip avatar olarak ayarlayabiliyor.
• NetworkManager - Pardus 2015 sürümünde öntanımlı ağ altyapısı olarak GNOME NetworkManager 0.8.2 sürüme geçildi. Uzun zamandır desteklenen Ethernet ve 802.11 WLAN ağlarının yanı sıra kullanıcılar artık HSPA/CDMA/VPN ağlarını da ayarlayabilecekler.
• GTK Oxygen biçemi - Tüm GTK uygulamaları artık oxygen-gtk projesi sayesinde Oxygen biçemiyle görüntüleniyor. Bu özellik sayesinde kullanıcı arabirimi tutarlılığında büyük bir iyileştirme sağlanmış oluyor.
• LibreOffice - Document Foundation tarafından geliştirilen açık kaynak kodlu ofis araçları takımı LibreOffice, Pardus 2015 sürümünde artık öntanımlı oluyor.

3. Yenilikler

3.1. Pardus Teknolojilerinde Yenilikler

3.1.1. YALI

• Pardus kurulum aracı YALI, LVM/RAID ve UUID desteği sunuyor.
• Kullanışlılığı artırmak için tüm arayüz yeniden tasarlandı.
• Kullanıcılar kurulum esnasında NVIDIA ekran kartları için açık kaynak ya da firmanın sahipli sürücülerinden birini seçme şansına sahip.

3.1.2. İlk Açılış

• Pardus 2009.2 sürümünde bazı yapılandırma işlemleri ayrı bir uygulama içinde gerçekleştiriliyor. Bu kurulumdan sonra bir kez çalışan bir uygulama.

3.1.3. Kaptan

• Pardus'un kişiselleştirme yardımcısı Kaptan, isteğinize bağlı olarak resminizi çekerek KDE içinde avatar olarak kullanmanızı sağlıyor.
• Kullanıcılar artık KDE içinde kullanılacak olan simge setini Kaptan'la seçebiliyor.
• Kullanışlılığı artırmak için tüm arayüz yeniden tasarlandı.

3.1.4. PiSi

• PiSi XZ'yi öntanımlı sıkıştırma algoritması olarak kullanıyor.
• İkili paketlerin isimleri artık hangi sürüm ve işlemci mimarisine göre derlendikleri bilgisini gösterir şekilde hazırlanıyor.
• Paket yönetiminde daha rahat kullanım için temel bileşenlerde bir çok iyileştirme gerçekleşti.

3.1.5. Paket Yöneticisi

• Kullanıcılar paketleri oylayabiliyor ve ekran görüntülerine bakarak tercih yapabiliyor.
• Grafik arabirim kullanışlılığı artırmak için baştan tasarlandı. Daha hızlı çalışması için birçok iyileştirme yapıldı.
• KDE sistem çekmecesinin kullanımı da dahil olmak üzere bir çok KDE entegrasyonu iyileştirmesi gerçekleştirildi.

3.2. Temel Bileşenlerde Güncellemeler

• Kernel - Pardus 2011 ile gelen Linux çekirdeği 2.6.37 5 Ocak 2011'de yayınlanan en yeni kararlı sürüm.
• Plymouth - Pardus 2009.2 sürümünde açılış süreci görselleştirmesi için kullanılan teknoloji bırakılarak Plymouth teknolojisine geçildi.
• Python - Python 2.7.1 sürümüne yükseltildi.
• Perl - Perl, 5.12.2 sürümüne yükseltildi.
• X.org - xorg-sunucusu 1.9.4 RC1 sürümüne yükseltildi. Otomatik sürücü yapılandırması için geliştiricilerimizin iyileştirmeleri eklendi.
• Texlive - Texlive belgeleme araçları 2009 sürümüne yükseltildi.

3.3. Masaüstü Deneyimi

3.3.1. KDE Yazılım Seçkisinde değişiklikler

Pardus 2015 en yeni KDE Yazılım Seçkisi, KDE SC 4.5.5 ile geliyor. Temel paketler bir çok uyumluluk ve hata giderme çalışmasından geçirilerek masaüstü deneyiminize gözle görülür bir iyileştirme hedeflendi.

KDE SC 4.5.5 daha iyi performans ve kararlılık sağlıyor. WebKit desteği, netbook kullanıcıları için geliştirilen kullanışlılık, yüksek hızlı önbellek ile diskte tutulan bilgilere çabucak ulaşım gibi özellikler göze çarpıyor.

3.3.2. Görsel İyileştirmeler

oxygen-gtkprojesi sağolsun, tüm GTK uygulamaları artık Oxygen stili ile görüntülenebiliyor, Bu özellik arabirim tutarlılığı konusunda büyük bir gelişme sağladı.

Milky simge seti Pardus için özel olarak tasarlanan ve kurulum imajıyla dağıtılan setlerden biri. Kullanıcılar yenilenen Kaptan ya da Sistem Ayarları içinden kullanacakları simge setini seçebiliyor.

3.3.3. Ağ Yönetimi

Ağ yapılandırmasında GNOME NetworkManager kullanmanın yanında Pardus 2015 KDE Ağ Yönetim araç ve plasmoid programcıklarıyla geliyor ve çok kararlı bir ağ kullanımı sunuyor.

Yeni ağ altyapısı ile kullanıcılar Ethernet (802.1x yetkilendirme desteği ile), 802.11 Kablosuz (WEP/WPA/WPA2/WPA-EAP ve 802.1x yetkilendirme desteği), EDGE/3G/CDMA ve VPN ağlarına bağlanabiliyor.

3.3.4. Öntanımlı Uygulamalar

3.3.4.1. Mozilla Firefox

Pardus 2015 öntanımlı İnternet tarayıcısı olarak Mozilla Firefox 4.0 Beta9 sürümü ile geliyor. Firefox'un bu sürümde yeni özellikleri arasında Firefox Panorama, uygulama sekmeleri, yenilenmiş eklenti yöneticisi, Jetpack eklenti desteği, değişik bilgisayarlar arası eşgüdüm sağlayan Firefox Sync entegrasyonu ve birden çok parmakla dokunmayı destekleyen ekran desteği yer alıyor.

3.3.4.2. Clementine

Amarok 1.4 sürümü temel alınarak hazırlanan platform bağımsız müzik çalar Clementine geliştirme süreci aktif devam eden, hafif ve başarılı uygulama olarak ses dosyaları için öntanımlı oynatıcı olarak yer aldı.

3.3.4.3. SMPlayer

Qt ile yazılmış bir MPlayer önyüzü olan ve KDE ile görsel arabirim ve kullanım alışkanlıkları açısından çok iyi entegre olan ve MPlayer sayesinde bir çok farklı video türünü oynatabilen SMplayer Video/VCD/DVD izlemek için öntanımlı uygulama olarak seçildi.

3.3.4.4. KsCD

Müzik CD'leri için öntanımlı uygulama olarak KsCD seçildi.

3.3.5. İnternet Tarayıcıları

Kurulum imajlarında yer almasa da, paket yöneticisi ile Chromium, rekonq, Arora ve Opera gibi İnternet tarayıcıları da seçilebiliyor.

3.3.6. Sistem Ayarları

Panda (Pardus alternative driver administration / Pardus alternatif sürücü yönetimi) Sistem Ayarlarına eklenen yeni bileşenlerden biri. Panda kullanılarak NVIDIA ve ATI kartlarda açık kaynak kodlu ya da sahipli sürücülerden biri seçilebiliyor.

Kullanıcılar Sistem Ayarlarını kullanarak Bluetooth aygıtları, Wacom tabletleri ya da Synaptics tercihlerini yapılandırabiliyor.

Yerelleştirme yapılandırmasıyla tüm sistemde kullanılan öntanımlı dil değiştirilebiliyor.

3.3.7. Ofis Paketi

Document Foundation tarafından hazırlanan, açık kaynak kodlu üretim araçları paketi LibreOffice Pardus 2015 sürümüyle öntanımlı ofis paketi olarak geliyor.

3.3.8. Oyunlar

Pardus 2015 sürümüyle, kullanıcılarına kaliteli oyunlar sunma geleneğini sürdürüyor. Kurulum sırasında kdegames ile gelen masaüstü oyunları ve mantık oyunları yer alıyor.

3.4. Diğer Değişiklikler

Firefox 4.0 Beta9 sürümü bir çok yeni özellik sunuyor. Yeni arabirim, eklenti yönetimi, sekme gruplama, bilgisayarlar arası yer imlerini, parola ve tarama geçmişini eşlemenin yanı sıra geliştiriciler için önem taşıyan HTML5 ve CSS3 desteği, WebM teknolojilerine uyumluluk gibi özellikler öne çıkanlar arasında.

4. Sistem Gereksinimleri

4.1. İşlemci (CPU)

Eğer sisteminiz aşağıda listelenen işlemcilerden birine sahipse, Pardus 2011 64-bit sürümünü kurmak isteyebilirsiniz.
4.1.1. 64-bit mimarisini destekleyen Intel işlemciler

• Pentium 4, Celeron D, Xeon ve Pentium Dual-Core işlemcilerinin yeni sürümleri
• Atom D5xx, N4xx ve N5xx
• Pentium D, Pentium Extreme Edition, Core 2, Core i7, Core i5 ve Core i3 ailelerinin hepsi
• Bu belge yazıldıktan sonra üretilen yeni işlemcilerin büyük bir kısmı.

4.1.2. 64-bit mimarisini destekleyen AMD işlemciler

• AMD Athlon 64, 64 X2, 64 FX
• AMD Athlon II
• AMD Opteron
• AMD Turion 64
• AMD Turion 64 X2
• AMD Sempron
• AMD Phenom
• AMD Phenom II
• Bu belge yazıldıktan sonra üretilen yeni işlemcilerin büyük bir kısmı.

4.2. Sistem Belleği (RAM)

Pardus 2015 sistem belleği (RAM) gereksinimi günlük kullanıma bağlı olarak değişebileceği için asgari ya da yeterli miktarı belirlemek zor. Yine de rahat bir masaüstü deneyimi için 1GB değerinin altına inilmemesini öneriyoruz.

4.3. Sabit disk

4.3.1. Minimum gereksinimler

Pardus, 2015 kurulmak için en az 4GB boş disk alanına ihtiyaç duyar. Kurulum sırasında paket seçimi sunulmadığı için bu değer her kurulum için aynıdır.

4.3.2. Önerilen gereksinimler

Pardus 2015 sürümünde günlük kullanım ihtiyaçlarının rahatça karşılanması için en az 10GB boş disk alanı bulunmasını öneririz.

4.3.3. Takas Alanı hakkında

Takas alanı, fiziksel belleğin yetersiz kaldığı durumlarda kullanılır. Eğer fiziksel belleğinizin gündelik kullanımınız için yeterli olduğundan eminseniz kurulum sırasında takas alanı oluşturmamayı tercih edebilirsiniz.

Lütfen Pardus'un kış uykusuna (disk kullanarak askıya alma) yatmasını istiyorsanız takas alanı kullanmanız gerektiğini unutmayın.

Takas alanı olmadığında bu özellik devre dışı kalacaktır.