Kıdem İhbar tazmaninatı hesaplama, işten çıkma durumlarında işverenden alınacak tazminatı ortaya çıkarmak için kullanılmaktadır.
2018 yılı içerisinde çıkarılacak Bedelli Askerlik uygulaması için merak edilen konuların başında, 28 günlük temel eğitim için işten çıkıldığında, kıdem tazminatı alınıp alınmayacağıydı. Temel eğitim görevlerini yerine getirmek için birliklerine teslim olmaya hazırlanan kişilerin işlerinden ayrılmaları durumunda kıdem tazminatı alabilecekleri söylenirken, yapılan düzenlemeyle kıdem tazminatı alıp askere gidenlerin, 2 ay içerisinde eski iş yerlerine başvurmaları durumunda geri alınmaları zorunluluğuydu. Kısaca tazminat alıp almaması önemsiz şekilde, askerlik için ayrılanlar, işlerine geri alınmak zorundaydılar.
Yapılan tüm bu açıklamalardan sonra kıdem ihbar tazminatı hesaplama 2018 en çok aranan konuların başında gelmeye başlarken, uzun süredir belirli işlerde çalışan kişilerin ne kadar kıdem tazminatı alabilecekleri merak konusu olmaya başladı.
18 Temmuz itibarıyla haber sitelerinde yer alan bilgiler doğrultusunda, 2018 yılında çıkacak bedelli askerlik için 25 yaş 15 bin ücret ve 28 gün temel eğitim şartı sunulacağı ortaya çıkmıştı. 28 günlük temel eğitim şartının getirilmesinin ardından çalışan birçok kişi, işi askerlik sebebiyle bırakmaları durumunda kıdem tazminatı alıp alamayacaklarını sorgulamaya başlamışlardı.
İHA'ya konuşan Sosyal Güvenlik Uzmanı Erhan Nacar ise 28 gün bedelli askerlik yapmak için başvuru yapan kişilerin 15 yıl 3 bin 600 gün şartının yerine getirilmemesi halinde ihbar almadan kıdem tazminatı alma hakkı kazandığını belirtti. 28 gün bedelli askerlik yapılması taktirde ilgili iş yerine sunulan belgelerle kıdem tazminatı alabilecek. Kamuda ve özel sektörde çalışanlar bu 28 günü ücretsiz izinli sayılacak.
İş Kanunu içerisinde yer alan ve sigortalı olarak çalışan işçilerin kıdem tazminatı hakkı kazanmaları sonrasında işten ayrılması durumunda verilen tazminata, kıdem tazminatı denilmektedir. Kıdem tazminatı hesaplamasında, işçinin son ay aldığı brüt maaş baz alınır.
Örneğin; bir kişi aynı iş yerinde sigortalı olarak 3 yıl boyunca aralıksız çalışmışsa ve brüt maaşı 1500 Türk Lirası oranındaysa, kıdem tazminatı 1500 çarpı 5 olarak hesaplanır ve ortaya 7500 lira ücret çıkarılır. Sonrasındaysa bu ücretten damga vergisi kesilir.
-Kendi isteği dışında işinden ayrılanlar.
-Sağlık sebepleri başta olmak üzere zorlayıcı sebepler nedeniyle işten ayrılanlar.
-4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. md. 2. bendindeki kurallar dahilinde işverenin ahlak ya da iyi niyet kurallarına aykırı hareket ettiğini gerekçe göstererek işten ayrılmak,
- 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25.md 2. bendinde gösterilen sebepler dışında işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymadığı gerekçe gösterilerek çıkarılması,
-Emeklilik hakkının kazanılması, gerekli prim ve gün sayısının tamamlanması
İş Kanunun 13. Maddesinde yer alan kurallar gereğince, işten çıkan işçiler ya da işçisini işten çıkaran işverenler, belirli bir süre önce bu durumu karşı tarafa bildirmek durumundadırlar. Bu bildirme süresi genellikle bir ay olarak belirlenirken, gerekli süreler içerisinde bildirimi yapmayan taraf, karşı tarafa ihbar tazminatı ödemek durumundadırlar.
İhbar tazminatı daha çok, işten çıkarılacağı belirlenen süreler içerisinde işçiye bildirilmemişse verilir. Eğer işçiye işten çıkarılacağı daha önce söylenmiş ve her gün 2 saat iş arama hakkı verilmişse, ihbar tazminatının verilmesine gerek kalmamaktadır. Bunun haricinde, işçinin ölümü, emekli olması, 1475/17-2. bendinde sayılan nedenlerden dolayı iş akdinin bildirimsiz feshedilmesi halinde ihbar tazminatı ödenmesine gerek bulunmamaktadır. Yine kendi isteğiyle işten çıkan işçilere, ihbar tazminatı ödenmesi durumu zorunlu değildir.
1475 sayılı İş Kanununun 13. maddesinde, süresi belirli olmayan sürekli hizmet akitlerinin feshinden önce durumun diğer tarafa bildirilmesi gerekmektedir. Bu bildirim üzerine aşağıdaki sürelerin geçmesi üzerine hizmet akdi feshedilmiş olur.
1- İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak iki hafta.
2- İşi altı aydan bir buçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak dört hafta.
3- İşi bir buçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak altı hafta.
4- İşi üç yıldan fazla sürmüş olan işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak sekiz hafta.
Yukarıda bahsettiğimiz gibi kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı yıla göre, en son aldığı brüt maaşın, çalışma yılına çarpılmasıyla ortaya çıkıyor. İhbar süresi hesaplamaysa ihbar süresi tespit edildikten sonra bu süreye karşılık gelen aylık brüt gelir, giydirilmiş aylık brüt ücret üzerinden hesaplanır.
YORUMLAR