Yeni yalan dedektörü, insanların kullandığının farkında bile olmadığı yüz kaslarını okuyarak yalan söylenip söylenmediğini tespit edebiliyor. İsrail'de yer alan Tel Aviv Üniversitesi araştırmacıları tarafından geliştirilen sistem, insanların ortalama yüzde 73'ünün yalan söylediğini başarılı bir şekilde doğruladı.
Davranışsal Nörobilimci Dino Levy, sistemin tam olarak mükemmel olmadığını ancak mevcut herhangi bir yüz tanıma teknolojisinden çok daha iyi bir sonuç verdiğini belirtti.
Yeni Yalan Dedektörü Oldukça Başarılı Sonuç Veriyor
İnsanların yüz ifadelerinde gizlenen yalanları ortaya çıkarmayı yavaş yavaş öğrenen bir algoritmanın gelişiminde yalan ve doğru söyleyen 40 gönüllünün yüz kasları incelendi. Poligraflar gibi yaygın olarak kullanılan yalan dedektörü teknolojileri, kalp atış hızı ve solunum hızı gibi fizyolojik tepkilere dayanıyor.
Bu sistemin zayıf yanını insanların baskı altında bu tür tepkileri kontrol etmeyi öğrenebilmesi oluşturuyor. Birçok ülkenin kolluk kuvvetleri her ne kadar çeşitli alanlarda bu tür detektörlere başvursa da yalan makinelerinin yanlış sonuç verme olasılığı üzerinde uzun uzadıya durulur.
Bu dedektörlerin aldatılabilir olması ya da yanlış sonuç verebilir olması, insanların yalan söyleyip söylemediğini öğrenmek için başka yolların aranmasına yol açtı.
Elbette ki bir kişinin yalan söylemesi halinde bunun yüzüne de yansıyacağı fikri ilk kez ortaya atılmıyor. Bu fikir psikoloji deneyleri ile bilinen Charles Darwin'e kadar uzanıyor. Darwin'in 1872 yılında kaydettiği şu sözler, fikrin temelinin kendisine dayandığını doğruluyor:
"İradeye en az itaat eden yüz kasları, bir duyguyu ele vermek için bazen tek başına yeterli oluyor."
Bu yüz kaslarını yakalamaksa bambaşka bir çalışma konusunu oluşturuyor. Ne de olsa bu kontrol edilmesi güç olan küçük yüz ifadeleri yalnızca bir an için beliriyor. 40 ila 60 milisaniye sonra da kayboluyor.
Bu yüz ifadelerini anında yakalamak için yapılan araştırmaların çoğu, sEMG adı verilen bir teknik kullanılarak yapıldı. Yüz kaslarının elektriksel aktivitesinin ölçüldüğü bu teknik, insanların algılayamayacağı derecedeki ifadeleri kaydedebilir.
Bu yeni çalışmada sEMG cihazlarından daha hassas yeni bir tür giyilebilir elektrotu ve yüz ifadelerini okumak için geliştirilen bir makine öğrenimi test edildi. Levy, "Bu bir başlangıç çalışması olduğundan yalanlar da çok basit yalanlardı" dedi.
Çalışmada elektrotlara bağlı iki kişi karşılıklı olacak şekilde oturtuldu. Bir kişi kulaklık taktı ve duyduğu kelimeyi tekrarladı ya da karşısındaki kişiyi yanıltmak için duyduğundan çok farklı bir şey söyledi. Araştırmacılar, katılımcıların verdiği ipuçlarını dinlerken kaş ve yanak bölümündeki kasları inceledi.
Araştırmacılara göre söylenen yalanlara maruz kalan kişiler karşısındakinin yalanına inansa da algoritmanın karşısında yakayı ele verdi. Araştırmanın sonucunda insanların yalan söylerken yüzlerinde bunları gösteren bazı ipuçlarının belirdiğini buldu. Bazı insanların yanaklarındaki kaslar harekete geçerken bazı insanlarınsa kaş kısmındaki kaslarda hareketlilik gözlendi.
Yeni yalan dedektörü henüz ilk aşamada olmasına rağmen çok iyi sonuç vermiş olsa da bununla ilgili daha çok fazla çalışılması gerekiyor.
YORUMLAR