Doğadaki en basit canlılardan bazıları, uykunun sinir sisteminden önce evrimleştiğini gözler önüne seriyor. Bu sonuçlardan yola çıkan bilim insanlarına göre uyku ve beyin arasında, aslında o kadar da komplike ve karmaşık bir ilişki bulunmuyor olabilir.
Uyku ve Beyin Arasında Bir Bağlantı Bulunuyor mu?
Dünya üzerindeki en basit canlılardan birisi olan Hidra, bir santimetre uzunluğundaki boyu ve boru şeklindeki gövdesi ile bilim insanlarının yeni araştırmalarına konuk oldu. Ayakları ile suyun altında tutunan bu canlı, dokunaçlarla çevrelenmiş bir ağız yapısına sahiptir ve bu sayede su pirelerini tuzağa düşürür.
Bir beyni ve hatta bir sinir sistemi bile yoktur.
Geçtiğimiz saatlerde yayımlanan araştırmalar kapsamında beyni ya da sinir sistemi bulunmayan bu canlı, düzenli periyotlarla uyuyor gibi gözüküyor.
Araştırmanın sonuçları bilim dünyasında ufak çaplı bir şok etkisi yaratmayı başardı diyebiliriz. Yıllardır yapılmakta olan araştırmalar, uykunun amacının direkt olarak beyinle ilgili olduğunu iddia ediyordu. Nitekim uykunun hafıza ve öğrenme ile ilgili olan bağlantılarına yönelik yapılan pek çok araştırma duymuş olabilirsiniz.
Basit canlıların dahi uyuyor olması, uykunun yaşam tarihi boyunca oldukça kritik bir role sahip olduğunu gösterir. Eğer uyku, bir beyin gereksinimi duymuyorsa, sandığımızdan çok daha geniş kapsamlı bir fenomen olabilir ve bu da şimdiye kadar yaptığımız araştırmaların önemli bir kısmını etkisiz hale getirebilir.
Uykuyu Tanımak
Fransız Uyku Bilimcisi Henri Pieron, 1913 yılında yayımladığı çalışma sırasında uykunun; kış uykusu ile, komayla, sarhoşlukla ya da başka herhangi bir durumla aynı şey olmadığını yazdı. Hepsi, yüzeysel olarak benzer şekilde bir hareket yokluğu içerse de, yine her birinin farklı nitelikleri ve özellikleri vardı.
Hidraların uyku düzenleri ile ilgili gelişmeler, uyku araştırmalarını yeni bir noktaya taşıyor. Hidranın vücudu ve sinir sistemi Cassiopea'nınkinden dahi daha ilkeldir. Buna karşın bir dinlenme durumuna girebilir ve uzun süren uyku yoksunluklarından sonra daha uzun ve daha derin bir şekilde uyur.
Peki beyin yoksa, uyku ne işe yarıyor?
Araştırmacılara göre Hidra gibi basit canlıların uyku düzenleri, genellikle metabolik bir işleve sahip. Bu da, uyanıkken gerçekleştirilemeyecek biyokimyasal reaksiyonların gerçekleşmesine izin verilen bir dönem anlamına gelir. Örneğin C. elegans, bu süreci vücudunun büyümesine olanak sağlamak ve doku onarımını desteklemek için kullanıyor gibi gözüküyor.
YORUMLAR