Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, NASA'nın Uluslararası Uzay İstasyonu'nun çalışma ömrünü uzatma planını suya düşürebilir ve hatta çok yakında tamamen kapatılmasına yol açabilir.
Rus uzay ajansı Roscosmos salı günü yaptığı açıklamada, sadece iki yıl daha faaliyet gösterme yetkisine sahip olduklarını söyledi ve ekledi: "Anlaşmanın mevcut koşullarda uzatılması konusunda şüpheliyiz."
Yörüngedeki laboratuvarın kilit bölümleri için Moskova'ya büyük ölçüde bağımlı olan NASA ve diğer uluslararası ortakları için ortaklıktan geri adım atmak, ikmal, enerji üretimi gerçekleştirmek ve hatta istasyonun Dünya'ya çarpmasını önlemek için istasyonun rakımını arttırmaları gibi felaketlere yol açabilir.
Mevcut ve eski NASA çalışanları ile uzmanlar, Avrupa, Japonya ve Kanada uzay ajansları da dahil olmak üzere kalan uzay istasyonu ortaklarının ISS'yi Rusya olmadan devam ettirebileceğini söyledi ancak harcanan maliyete ve çabaya değmeyebileceğini de belirttiler. Secure World Foundation'da uzay araştırmacısı olarak görev yapan Brian Weeden, "Bunu gerçekleştirmek için bir sürü ek masraf yapmamız gerekecek" dedi ve ekledi: "ISS hiçbir zaman parçalanmak için tasarlanmamıştı."
Kamuoyunda NASA, yirmi yıldan daha eskiye dayanan işbirliğinin Moskova ile ilişkilerdeki son darbeye karşı dayanabileceği konusunda umutlu görünüyor. NASA Yöneticisi Bill Nelson, Salı günkü toplantıda yaptığı açıklamada, ABD'nin "Uluslararası Uzay İstasyonundaki yedi astronot ve kozmonot konusunda kararlı olduğunu" söyledi. Mevcut mürettebat, dört Amerikalı, iki Rus ve Avrupa Uzay Ajansı'ndaki bir Alman'dan oluşuyor. Nelson ayrıca Salı günü yaptığı açıklamada, "NASA tüm uluslararası ortaklarımızla birlikte çalışmaya devam ediyor" dedi. Buradaki asıl soru ise bunun ne kadar sürebileceği.
Peki şimdi ne olacak?
Biden yönetimi Aralık ayında istasyonu bir dizi özel uzay istasyonunun daha çevrimiçi olacağı 2030 yılına kadar uzatmak istediğini duyurdu ancak aynı zamanda uluslararası ortaklarından yardım alması gerektiğini de kabul etti. "NASA bize bu eşsiz yörüngedeki laboratuvarda yürütülen çığır açan araştırmaların önümüzdeki on yılın geri kalanında da devam etmesini sağlamak için Avrupa, Japonya, Kanada ve Rusya'daki uluslararası ortaklarımızla birlikte çalışma sözü verdi" dedi.
Roscosmos'un başkanı Dmitry Rogozin ise "İşbirliğimizi yok etmek mi istiyorsunuz?" diye sordu. Ayrıca Rus uzay sistemleri olmadan Uluslararası Uzay İstasyonu'nun tam anlamıyla çökebileceği konusunda da uyardı. "Bizimle işbirliğini engellerseniz Uluslararası Uzay İstasyonu'nu kontrolsüz bir şekilde yörüngeden çıkmaktan ve ABD ya da Avrupa'ya düşmekten kim kurtaracak?"
Tüm bunlar esnasında iki NASA astronotu Roscosmos ile eğitimini tamamlıyor, üç Rus kozmonot NASA ile eğitim alıyor ve bu ay Rusya'da beş adet NASA astronotunun eğitimine başlaması planlanıyor. Rusya'nın tek kadın kozmonotu da bu yıl uzay istasyonuna astronotları taşıyan ilk ticari uzay kapsülü olan SpaceX'e ait Dragon kapsülü ile seyahat etmeye hazırlanıyor. Dünya'nın alçak yörüngesindeki Amerikan NASA astronotu Mark Vande Hei'nin 30 Mart'ta bir Rus Soyuz kapsülü ile uzay istasyonundan dönmesi planlanıyor ve 355 günlük en uzun süreli uzay uçuşu göreviyle rekoru kırması bekleniyor.
YORUMLAR