Otomasyon Nedir ve Ne İşe Yarar?

Yıllar içerisinde teknolojinin hızla gelişimi birçok alanda otomasyon teknolojisinin kullanılmasını yaygınlaştırdı. En basit anlamıyla bir işin insan ile makine arasında paylaşılması olarak tanımlanabilecek otomasyon, günümüzde özellikle üretim yapan firmalar ya da fabrikalarda sıklıkla kullanılmaktadır. İnsan gücünün yoğun olduğu otomasyon sistemler, endüstride hızlı üretim zorunluluğunun karşılığıdır. Peki, otomasyon nedir ve ne işe yarar? Detaylar yazımızda…

Otomasyon Nedir?

Sanayileşme ve teknolojinin gelişimi, otomasyon birçok şirket için zorunlu bir hale geldi. Fabrika gibi birçok yerde üretimleri hızlandırması ile şirketlere karlı ve kolay bir yol sunan otomasyon sistemler, rekabet ortamının da kızışmasına neden olabiliyor. Bunun yanında daha önceleri bununla ilgili yeterli veri ve eğitim bulunmazken, günümüzde üniversitelerde ‘otomasyon mühendisliği’ adı altında eğitimler de veriliyor. 

Otomasyon en temel anlamıyla bir işin makine ve insan arasında paylaşılması olarak tanımlanabilir. Günümüzde rekabetin giderek artması firmaların ürünlerini eksiksiz, hatasız, hızlı ve verimli olarak üretmesi koşulunu sağlamlaştırdı. Sektörlerdeki rekabetin fazla olması insan gücünü artık yavaş yavaş makine gücüne bırakmaya başladı. Hal böyle olunca da otomasyon sistemleri, sektörler arasında kendisine sağlam bir yer edindi. 

Otomasyon kelimesi köken olarak Fransızcaya dayanmaktadır. İngilizce ‘Automation’ olarak da geçen bu sistemler, Türkçe’de otomasyon adıyla bilinmektedir. Otomasyon kısaca; endüstri, bilim veya yönetim alanlarındaki işlerin insan gücü ile değil, otomatik olarak makinelerle yapılması anlamını taşır.

Otomasyon Ne İşe Yarar?

Günümüzde sanayileşmenin de etkisiyle artık insan gücü bazı alanlarda yeterli olmamaya başladı. Fabrikaların gelişen talebe daha hızlı ve kolay bir şekilde karşılık verebilmesi büyük önem taşır hale geldi. Böylelikle de otomasyon sistemleri, üreticiler arasında yaygın bir şekilde talep görmeye başladı. 

Otomasyonun tek bir cevabı yoktur. Bunun nedeni de otomasyonun derecelerine göre gruplandırılmasından kaynaklanır. Eğer bir otomasyon sistemi insan gücünü yoğun bir şekilde kullanıyor ise yarı otomasyon, makine gücünü yoğun bir şekilde kullanıyorsa datam otomasyon olarak adlandırılır. 

Günümüzde kullanılan otomasyon çeşitlerinin referans aldığı kontrol yöntemleri şu şekildedir;

• Yapay sinir ağı (ANN-Artificial neural network),
• Dağıtılmış kontrol sistemi (DCS-Distributed Control System),
• İnsan makine arayüzü (HMI-Human Machine Interface),
• Yönetim kontrolü ve veri toplama (SCADA-Supervisory Control and Data Acquisition),
• Programlanabilir lojik kontrolcü (PLC-Programmable Logic Controller),
• Programlanabilir otomasyon kontrolcü (PAC-Programmable Automation Controller),
• Robotik ve mekanik ekipmanlar.

Otomasyon Ne İş Yapar?

Sanayi devriminden bu yana gelişen ve değişen otomasyon sistemleri, zaman içerisinde birçok avantajı da beraberinde getirmiştir. Örneğin; üreticiler daha hızlı ürün üretmiş ve herkese uyabilecek daha esnek sistemler üretmeye başlamıştır. İnsan gücünün yoğun olarak kullanıldığı alanlarda ‘insan hatası’ olarak adlandırabileceğimiz birçok problem karşımıza çıkarken, otomasyon sistemler bu insan hatası payını minimuma indirir. 

Diğer yandan insanların yaptığı işler çeşitli koşullara göre daha yavaş olabilir. Ancak otomasyon sistemler, genel olarak herhangi bir dış etkene maruz kalmadığı için otomatik olarak işleri yapabilir. Böyle bir durumda ise otomasyon sistemler, insan emeğine göre zamandan oldukça tasarruf sağlar.

İnsan gücü kullanılırken oluşabilecek iş kazalarının önüne otomasyon sistemler ile geçilebilir.

Özellikle uzun vadeli işlerde, otomasyon sistemler insan gücüne göre oldukça düşük maliyetli olabilir. Böylelikle hem zamandan hem de maliyetten tasarruf edilebilir. 

Otomasyon sistemler genel olarak; Sağlık-Medikal, Tarım, Sanayi, Eğitim, Enerji, Güvenlik ve Araba imalatı gibi sektörlerde sıklıkla tercih edilir.

Farklı otomasyon uygulamaları için kullanılan çeşitli cihazlar olmakla birlikte otomasyon uygulamalarının çoğunluğunda kullanılan cihazları şu şekilde sıralanabilir; 

• PLC, 
• HMI (insan Makine Arayüzü ya da Dokunmatik Ekran)
• Sensör,
• İnverter (Frekans Konverter ya da Motor Kontrol Cihazı)
• Servo Motor & Servo Sürücü
• DC Motor
• SCADA

Sayılan bu cihazlar ve benzerleri bir araya gelerek sistemlerin mümkün olduğunca az insan gücü ile kontrolünü sağlarlar. Ayrıca verimliliğin arttırılması, enerji tasarrufu, detaylı ölçüm yapılması ve raporlama da otomasyon sistemlerinin sunduğu özelliklerden bazılarıdır.

Otomasyon Sistemi Nerelerde Kullanılır?

• İmalat sektörü
• Beyaz eşya
• Elektronik ürünler
• Taşıma işlemleri
• Araba sektörü
• Bilimsel araştırmalar
• Cep telefonları
• Hava tahminleri
• Elektrik hizmetleri
• Asansör sistemleri