Leonhard Euler, matematiğe kazandırdığı çok sayıda kavramla alanında devrim yaratmıştır. 18.yy’ın en popüler matematikçileri arasında yer alan Leonhard Euler’e meslektaşları “canlı analiz” lakabını takmıştır. Matematiğe kazandırdığı kavram ve eserlerle ölümsüz hale gelmiştir.
Matematik mucidinin çalışmalarının tümü, cilt haline getirilmiştir. Farklı farklı alanlarda kabul edilen teoremlere imza atmıştır. Matematik dünyasının duayeni aynı zamanda fizikçidir. Günümüzde ünlü matematikçi daha çok Euler sabiti şeklinde isimlendirilen “e” sayısıyla biliniyor.
Leonhard Euler’in Hayatı
Leonhard Euler, İsviçre’nin Basel kentinde 15 Nisan 1707 yılında dünyaya geldi. Ünlü matematikçinin annesi Marguerite Brucker, babasıysa papaz Paul Euler’dir. Protistan papazı Paul Euler, oğlunun da aynı mesleği yapmasını istiyordu. Fakat Euler babasından farklı bir mesleğe yöneldi. Ünlü matematikçi, babasının mesleğinden dolayı çocukluğunun büyük bir bölümünü Riehen’de geçirdi. Euler, çocukluğunda matematiğe karşı büyük ilgi duymaya başladı.
Matematiğe karşı farklı bir ilgisi olan Leonhard Euler, çocukluk döneminde aile dostları Johann Bernoulli’den eğitim almıştır. Ancak babasının ısrarı üzerine istemeyerek Basel Üniversitesi’nde Yunanca, İlahiyat ve İbranice eğitimi aldı. Bu eğitimlerin ardından tam papaz olacakken aile dostları Bernoulli devreye girerek onu tekrar matematiğe yönlendirdi.
Matematiğin duayeni, 1726 yılında Basel Üniversitesi’nden mezun oldu. Ünlü matematikçi eğitim süresince; Bernoulli, Descartes, Galileo, Wallis, Varignon, Newton, Taylor, Hermann vb. matematikçilerin çalışmalarını detaylı inceledi. Bu isimlerin bazı çalışmalarının üzerinde yeni çalışmalar yaptı.
1727 senesinde Paris Akademisi bir ödüllü problem yarışması düzenledi. Euler, bu yarışmayı kazanarak matematikte iddialı olduğunu net şekilde gösterdi. Yarışmada gemi üzerine en iyi şekilde direklerin nasıl yerleştirileceğine dair bir soru soruldu. O dönemde soruya verilen cevap, 20 yaşındaki bir gencin popüler olmasını sağladı.
Yarışma sonrasında St.Petersburg Akademisi’nde matematikle ilgili ders vermesine yönelik bir teklif yapıldı. Teklifi kabul etti fakat 1 yıl kadar Rusya’ya gitmedi. Daha sonra Basel Üniversitesi’ne başvuru yaptı. Başvurusu kabul edilmeyince St.Petersburg’a yerleşme kararı aldı. 1728 yılında fizik profesörü oldu. 1733 yılında aile dostları Bernoulli Basel’e döndü. Bernoulli Basel’e dönünce Leonhard Euler’i de matematik kürsüsünde kıdemli akademisyenliğe terfi ettirdi.
Leonhard Euler’in Ailesi
Leonhard Euler’in hayatı ile ilgili detaylar arasında ailesi de öne çıkıyor. Matematiğin efsane ismi, 7 Ocak 1734 yılında Academy Gymnasium’un ressamlarından birinin kızı Katharina Gsell ile dünya evine girdi. Euler ve Gsell çiftinin on üç çocuğu oldu. Fakat on üç çocuktan sekiz tanesi küçük yaşta vefat etti. Matematiğin duayeni, ikinci evliliğini eski eşinin üvey kız kardeşiyle yaptı.
Matematiğin duayeni, 1735 yılında Humma isimli hastalığa yakalandı. 1740’ta sağ gözünün görme yetisi kaybolmaya başladı. Bunun üzerine ünlü matematikçiye cerrahi müdahalede bulunuldu.
Cerrahi müdahalenin arkasından göz iyileşti fakat biraz zaman geçtikten sonra aynı problem tekrar yaşanmaya başladı. 1771’de yeni cerrahi müdahale yapıldığında diğer gözünü de kaybetti. Leonhard Euler, 18 Eylül 1783 yılında yeni keşfedilen Uranüs yörüngesiyle ilgili çalışırken beyin kanaması geçirip vefat etti.
Leonhard Euler’in Çalışmaları
Leonhard Euler, kariyeri boyunca birçok çalışmaya imza attı. Leonhard Euler hemen hemen matematiğin her alanında çalışma yaptı. Geometri, sayı teorisi, trigonometri, cebir ve aritmetikle ilgili çalışmalara imza attı. Aynı zamanda ay teorisi, uzay-zaman süreklisi mekaniği gibi birçok alanda da önemli çalışmaları bulunuyor.
Edebiyat ve tarihi çok seven Euler; botanik, tıp ve kimya alanında da çalışmalar gerçekleştirdi. Dünyada “e sabiti” ile formülleri yazan ilk kişidir. Leonhard Euler buluşları arasında en popüler olanı “Euler Formülü” şeklinde isimlendirilen formülü tanımlamasıdır. Ayrıca ikinci dereceden evrikliği keşfetti.
Bununla bağlantılı olarak da Euler mükemmel sayılar başta olmak üzere Euclid formuyla tasarlanması gerektiğini ifade etti. Yeni büyük asal sayıların buluşunu gerçekleştirdi. İlkel köklere dair araştırmalar yaptı. En büyük buluş şeklinde ifade edilen analitik sayı teorisini buldu. Harmonik serilerin ıraksamasını gözleyerek sonsuz tanede asal sayı olduğu gerçeğine ulaştı.
Kompleks düzlem üzerinde yer alan tüm sayıların çarpanlarına ayrılmasına yönelikte çalışmalar yaptı. Euler, 3 çift arkadaş sayıların üzerine 59 çift sayı daha ekledi. Aile dostları Bernoulli ile ışınlardaki gerilimi hesapladı. Bunun sonucunda kiriş denklemini geliştirdi.
Sizlere Leonard Euler’in hayatı ve matematiğe katkıları hakkında bir rehber hazırladık. Dilerseniz Sigmund Freud Kimdir? yazımızı da okuyabilirsiniz.
YORUMLAR