Çoğu kişi her tür kötü amaçlı yazılımı 'virüs' olarak adlandırır ancak teknik açıdan baktığımızda bu doğru bir kullanım değildir. Peki ama kötü amaçlı yazılım nedir ve türleri nelerdir? Bu rehberimizde merak ettiğiniz tüm detaylara daha yakından göz atacağız.
Kötü Amaçlı Yazılım Nedir?
Hemen yukarıda da bahsettiğimiz gibi her kötü amaçlı yazılım, virüs olarak adlandırılmaz. Bu noktada truva atı, solucan, rootkit, keylogger ve benzeri pek çok farklı terimin yer aldığı geniş bir repertuardan bahsediyoruz. Peki ama tüm bu terimler ne anlama geliyor?
Malware Nedir?
Bazı durumlarda malware olarak da duyabileceğiniz malicious software, kötü amaçlı yazılım anlamına gelir. Çoğu kişi kötü amaçlı yazılımlardan bahsederken onları virüs olarak tanımlayabilir. Öte taraftan virüs, kötü amaçlı yazılımların alt gruplarından yalnızca bir tanesidir.
Virüs Nedir?
Virüsler tıpkı gerçek dünyadaki gibi diğer dosyalara bulaşan ve kendilerini kopyalayan kötü amaçlı yazılım türüdür. Bir virüs arka planda etkinliklerinizi izlemek, parolalarınızı çalmak, reklamlar göstermek ya da bilgisayarınızı kilitlemek gibi pek çok şey yapabilir. Öte taraftan onu virüs yapan anahtar, nasıl yayıldığı ile ilgilidir.
Bilgisayarınıza bir virüs girdiği zaman kendini klonlar ve çeşitli dosyalara yayılır. Örneğin bir virüs kendini harici diske klonlayabilir ve bu sayede harici diski başka bir bilgisayara taktığınızda o bilgisayara da yayılmış olur. Virüs, temelde bu şekilde yayılmaya devam edecektir.
Nasıl Yayılır? Dosyalar Üzerinden.
Solucan Nedir?
Solucanlar temel noktada virüse benzerler ancak farklı şekillerde yayılırlar. Solucanlar dosyalara bulaşmak ve farklı sistemlere yayılmak için insan faaliyetlerine güvenmek yerine bilgisayar ağlarından yardım alır ve bu ağlar üzerinden yayılmayı tercih eder.
Tıpkı virüsler gibi solucanlar da bir bilgisayara bulaştıktan sonra herhangi bir sayıdaki zararlı işlemleri faaliyete alabilir. Az önce de bahsettiğimiz gibi solucanları solucan yapan ve onları virüslerden ayıran şey, kendisini nasıl kopyaladığı ve nasıl yayıldığı ile ilgilidir.
Nasıl Yayılır? Ağ Üzerinden.
Truva Atı Nedir?
Truva atı, kendisini meşru ve faydalı bir dosya gibi gösteren ve bu şekilde gizlenen kötü amaçlı yazılım türüdür. Bu yazılımın yer aldığı bir dosyayı çalıştırdığınızda truva atı arka planda çalışarak üçüncü kişilerin bilgisayarınıza erişmesine yardımcı olabilir.
Bu tür kötü amaçlı yazılımları truva atı olarak adlandırabilmek için, nasıl yayıldığını anlamak gerekir. Bahsettiğimiz gibi bir program faydalı bir amaca hizmet ediyor gibi gözüküyorsa ancak arka planda gizlenip kötü niyetli kişilere hizmet ediyorsa, o bir truva atıdır. Truva atları virüsler ya da soluncanlar gibi kendini başka dosyalara ya da başka ağlara yaymaya takıntılı değildir.
Nasıl Yayılır? Programlar Üzerinden.
Casus Yazılım Nedir?
Adından da anlayabileceğiniz üzere casus yazılımlar bilginiz olmadan sizi gözetleyen kötü amaçlı yazılım türüdür. Bu yazılımlar amacına bağlı olarak çeşitli işlevleri yerine getirebilir. Öyle ki finansal verilerinizi çalmak için tuş vuruşlarınızı dahi gözetleyebilirler.
Bazıları daha zararsızdır ve internet alışkanlıklarınızı izleyerek bu verileri reklam sunucularına yükleyebilir ve böylece kişisel alışkanlıklarınızı yani bilgilerinizi satarak sizin üzerinizden para kazanabilir. Daha az zararsız olanları dahi her zaman kötüdür ve bilgisayarınızın sistemini işgal edip cihazınızı yavaşlatırlar.
Nasıl Yayılır? Çoklu Yöntemlerle.
Reklam Yazılımı Nedir?
Reklam yazılımları genellikle casus yazılımlar ile birlikte gelir. Bu gruba bilgisayarınızda reklam görüntüleyen her türlü yazılımı dahil edebiliriz. Bu noktada ufak bir ayrım olarak programın içerisinde reklam görüntüleyen yazılımları kötü amaçlı yazılım olarak adlandırmadığımızı belirtelim.
Bu noktada kötü amaçlı bir reklam yazılımı herhangi bir şey yapmıyor olsanız dahi bilgisayarınızda pop-up reklam görüntüleyebilir, siz internette gezinirken diğer reklam sayfalarını açarak sizi ikide bir rahatsız edebilir. Az önce de bahsettiğimiz gibi reklam yazılımları, genellikle casus yazılımlar ile birlikte gelir.
Nasıl Yayılır? Casus Yazılımlarla.
Keylogger Nedir?
Keylogger, bilgisayarınızın arka planında çalışan ve yaptığınız her tuş vuruşunu kayıt eden bir kötü amaçlı yazılım türüdür. Bu tuş vuruşları kullanıcı adlarını, parolaları, kredi kartı numaralarını ve diğer tüm hassas bilgilerinizi kapsayabilir ve oldukça tehlikelidir.
Keylogger elde ettiği bu verileri analiz edebilmek adına kötü niyetli bir sunucuya yükler. Bu arada solucan, virüs ya da truva atı da bir tuş kaydedici olarak işlev görebilir. Ayrıca keylogger'ların işletmeler ve hatta kıskanç eşler tarafından bile izleme amacıyla kullanılabileceğini hatırlatalım.
Nasıl Yayılır? Çoklu Yöntem.
Botnet, Bot Nedir?
Botnet, bir oluşturucunun kontrolü altında yer alan büyük bir bilgisayar ağıdır. Her bilgisayar, kötü amaçlı yazılımlara hizmet ettiği için bir 'bot' işlevi görür. Bot yazılımı bilgisayara bulaştığında bir çeşit kontrol sunucusuna bağlanır ve oluşturucunun talimatlarını bekler.
Örneğin bir DDoS saldırısı başlatmak için bir botnet kullanılabilir. Bu sayede botnet içerisinde yer alan her bilgisayar belirli bir internet sitesini ya da sunucuyu aynı anda isteklerle bombardıman edecek ve bu milyonlarca istek, sunucunun yanıt vermemesine ve çökmesine neden olacak.
Nasıl Yayılır? Çoklu Yöntem.
Rootkit Nedir?
Rootkit, güvenlik programları ve kullanıcılar tarafından tespit edilmekten kaçınmak amacı ile bilgisayarınızın derinliklerine inmek üzerine tasarlanan bir kötü amaçlı yazılım türüdür. Örneğin bir rootkit Windows'un sistem dosyalarına girerek kendisini yerleştirebilir ve güvenlik programlarınca algılanmamak için sistem işlevlerini değiştirebilir.
Bir rootkit, Windows görev yöneticisinde görünmesini engelleyerek kendisini neredeyse çok başarılı bir şekilde gizleyebilir. Bu tip bir kötü amaçlı yazılımın en önemli anahtar terimi, tamamı ile gizli olmasıdır. Yani onu fark etmek, oldukça ama oldukça zordur.
Nasıl Yayılır? Çoklu Yöntem.
Fidye Yazılımı Nedir?
Fidye yazılımları yukarıdaki diğer türlere göre nispeten yeni bir kötü amaçlı yazılım türüdür. Bu, bilgisayarınızı ya da sadece belirli dosyaları kilitler ve bu kilidin açılması adına sizden ödeme talep eder. Bu tip kötü amaçlı yazılımlar dosyalarınız önemli ise ve herhangi bir yedekleri yoksa tehlikelidir.
Bugünlerde çoğu kötü amaçlı yazılım para kazanmak amacı ile üretiliyor ve fidye yazılımı bu amacın en güzel örneklerinden birisi olabilir. Bu, yalnızca bilgisayarınızı çökertmek ya da dosyalarınızı silmekle ilgilenmek yerine, hızlı bir para ödemesi talep ediyor.
Nasıl Yayılır? Çoklu Yöntem.
Bu noktada kötü amaçlı yazılımlardan uzakta, güvenli bir şekilde yaşamak için bir antivirüs yazılımı edinmelisiniz. Peki ama bunların hepsi virüs değilse, bunlara neden antivirüs adı veriliyor? Bu isimlendirmenin en büyük sebebi, pek çok kişinin kötü amaçlı yazılımların tümüne virüs demesinden kaynaklanıyor.
Antivirüs yazılımları sizi yalnızca virüslere karşı korumakla kalmaz, aynı zamanda birçok kötü amaçlı yazılım türüne karşı da koruma sağlar. Peki siz bu rehberimizde yer alan bilgiler hakkında ne düşünüyorsunuz? Konu hakkındaki görüşlerinizi hemen aşağıda yer alan yorumlar sekmesinden bizlerle ve diğer okurlarımızla paylaşmayı ihmal etmeyin.
YORUMLAR