Feminizm Nedir, Feminizm Ne Demek?
Feminizm nedir, dalgaları neler sorularının yanıtını merak eden kişiler için çok detaylı bir rehber hazırladık. Ayrıca feminizm kitapları listesi de hazırladık.
Feminizm nedir, dalgaları neler? Bu yazıda cinsiyetler arasındaki eşitsizliği ortadan kaldırmayı amaçlayan ideolojiye dair merak edilen soruları yanıtlayacağız. Dolayısıyla hazırladığımız yazıda Feminizm ne demek sorusu dahil birçok sorunun yanıtını bulacaksınız.
Gün içerisinde sık sık karşılaştığımız feminizm kelimesi, çok sayıda insan tarafından en fazla merak edilen konuların başında geliyor. Peki, uzun yıllar önce gün yüzüne çıkan feminizm isimli ideoloji tam olarak ne anlama geliyor, neyi amaçlıyor?
Feminizm Nedir?
İlk olarak 18. yüzyılda bir siyasal ideoloji olarak ortaya çıkan feminizm, Türk Dil Kurumuna göre "Toplumda kadının haklarını çoğaltma, erkeğinkiler düzeyine çıkarma, eşitlik sağlama amacını güden düşünce akımı, kadın hareketi" anlamına geliyor.
Feminizm cinsiyetlerin sosyal, ekonomik ve politik konularda eşit olması gerektiğini ileri süren bir ideolojidir. Feminizm dünya çapında kendini gösteriyor ve adına faaliyette bulunan çeşitli kurumlar tarafından temsil ediyor.
Tarih boyunca kadınlar evin içerisindeki alan ile sınırlandırılırken erkekler ise iş hayatı rolünü üstlendi. Orta Çağ döneminde Avrupa’da kadınlara mülk sahibi olma, eğitim görme ve iş hayatına dahil olma hakları verilmedi. Kadınlar 20. yüzyılın başlarında bile Avrupa’da ve Amerika Birleşik Devletleri’nin çoğunda ne oy kullanabiliyor ne de bazı görevlerde yer alabiliyordu.
Kadınların baba, erkek kardeş, koca gibi bir erkek temsilci olmadan iş yapmaları engellendi. Evli kadınlar, kocalarının izni olmadan kendi çocukları üzerinde kontrol sahibi olamıyordu. Bunların yanı sıra kadınların eğitime erişime de oldukça kısıtlıydı. Hatta bazı bölgelerde eğitim imkânı hiç tanınmıyordu.
Kadınların olmasına izin verilmeyen pek çok meslek dalı bulunuyordu. Maalesef günümüzde dünyanın bazı bölgelerinde kadınlara yönelik bu tür kısıtlamalar ve baskılar hâlâ devam ediyor.
Feministler, erkeklerin ve kadınların eşit olduğuna ve kadınların toplumda erkeklerle aynı haklara sahip olduğuna inanır. Feminist hareket, kadınların oy kullanma hakkı, çalışma hakkı ve şiddetten uzak yaşama hakkı gibi birçok farklı neden için mücadele etti.
Feminizm ideolojisini destekleyen ünlü feministler arasında Amy Poehler, Tavi Gevinson, Lorde, Beyonce ve daha birçok isim bulunuyor.
Kadınlar, geçen yüzyılların ardından birçok hakka sahip olsa da dünyanın birçok yerinde hâlâ birçok alanda eşitsizlik mevcut. Örneğin Avustralya'da tam zamanlı çalışan kadınlar, tam zamanlı çalışan erkeklerden ortalama yüzde 17,5 oranında daha az kazanıyor. Ayrıca dünyada her 3 kadından 1’i yaşamları boyunca fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor.
Feminizm Dalgaları Neler?
- Birinci feminizm dalgası
- İkinci feminizm dalgası
- Üçüncü feminizm dalgası
Siyasal ideoloji olarak gün yüzüne çıkan feminizmin çeşitli dalgaları bulunuyor. Bu dalgaların detaylarına aşağıdan göz atabilirsiniz.
Birinci Feminizm Dalgası Nedir?
Feminizmin ilk dalgası 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında gerçekleşti. Birinci dalga feministler, kadınların oy hakkı için kampanya yürüten süfrajetler olarak biliniyordu. Bir ülke nüfusunun sadece yarısının oy kullanabildiği bir demokraside yaşadığınızı hayal edin. Maalesef bazı ülkelerde durum hâlâ böyle.
İkinci Feminizm Dalgası Nedir?
İkinci feminizm dalgası 1960'larda ve 1970'lerde gerçekleşti. Feministlerin yürüttükleri kampanyadaki hakların kapsamı çok daha genişledi. Bunlara eşit ücret hakkı, fiziksel ve cinsel şiddetten uzak yaşama hakkı, doğum kontrolüne erişim, güvenli ve yasal kürtaj gibi üreme hakları dahildir.
Üçüncü Feminizm Dalgası Nedir?
Üçüncü feminizm dalgası 1990'larda başladı ve günümüzde hâlâ devam ediyor. Üçüncü dalga ırk, etnik köken ve cinsel kimlik gibi şeyleri dikkate alan daha kapsayıcı bir feminizm biçimidir. Feministler bu dalgada her kadının deneyimlerinin farklı olduğunu kabul eder ancak ikinci dalga ile aynı haklar ve ilkeler için savaşmaya devam eder.
Feminizm Kitapları Listesi
- Kendine Ait Bir Oda (Virginia Woolf)
- Damızlık Kızın Öyküsü (Margaret Atwood)
- Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi (Mary Wollstonecraft)
- Kurtlarla Koşan Kadınlar (Clarissa Pinkola Estes)
- Feminist Teori (Josephine Donovan)
- Bana Bilgiçlik Taslayan Adamlar (Rebecca Solnit)
- Beden Emek Tarih (Gülnur Acar-Savran)
- Feminizm Herkes İçindir (Bell Hooks)
- Altın Defter (Doris Lessing)
- Bir Bebek Evi (Henrik Ibsen)
Yukarıda feminizm temasını işleyen 10 adet yer alıyor. Listede yer alan kitapların detaylarına aşağıdan göz atabilirsiniz.
1. Kendine Ait Bir Oda (Virginia Woolf)
Virginia Woolf) tarafından yazılan Kendine Ait Bir Oda 1929 yılında yayımlandı. Dünya genelinde çok sayıda kişi tarafından oldukça beğenilen kitapta kadınların toplumda değersiz olarak görülmesi ve karşılaştığı eşitsizlikler işleniyor.
2. Damızlık Kızın Öyküsü (Margaret Atwood)
Feminizm temasına sahip bir diğer kitap ise Ddemızlık Kızın Öyküsü’dür. 1985 yılında yayımlanan Damızlık Kızın Öyküsü, Margaret Atwood tarafından yazıldı. Tüm dünyada büyük beğeni toplayan kitap, sahip olduğu başarılı kurgu ile dikkatleri üzerinde topluyor.
3. Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi (Mary Wollstonecraft)
Mary Wollstonecraft tarafından yazılan Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi, 1792 yılında yayımlandı. Feminist felsefenin kurucularından biri olarak görülen Wollstonecraft’ın yazdığı kitap, büyük beğeni topladı. Kitapta kadınların o dönem karşı karşıya kaldığı adaletsizlikler işleniyor.
4. Kurtlarla Koşan Kadınlar (Clarissa Pinkola Estes)
1992 yılında yayımlanan Kurtlarla Koşan Kadınlar, Clarissa Pinkola Estes tarafından yazıldı. Feminist edebiyatın başyapıtlarından bir tanesi olarak nitelendirilen Kurtlarla Koşan Kadınlar, feminist konusunu işleyen bir kitap okumak isteyen kişiler için harika bir kitaptır.
5. Feminist Teori (Josephine Donovan)
Josephine Donovan tarafından yazılan Feminist Teori, ilk olarak 1985 yılında yayımlandı. Toplamda 406 sayfadan oluşan kitap, 19. yüzyılın kültürel feminizminden liberal feminizme kadar pek çok konu ile ilgili oldukça önemli bilgiler sunuyor.
6. Bana Bilgiçlik Taslayan Adamlar (Rebecca Solnit)
Rebecca Solnit tarafından kaleme alınan Bana Bilgiçlik Taslayan Adamlar, çok sayıda kişi tarafından oldukça beğenilen bir başka kitaptır. Kadınların her alanda karşı karşıya kaldığı şiddeti işleyen kitap ayrıca kadın ile erkek arasındaki eşitsizliğe yer veriyor.
7. Beden Emek Tarih (Gülnur Acar-Savran)
Gülnur Acar-Savran tarafından yazılan Beden Emek Tarih 2013 yılında yayımlandı. Toplamda 388 sayfadan oluşan kitap, feminizme dair oldukça önemli bilgiler içeriyor. Kitabın tam ismi "Beden Emek Tarihi - Diyalektik Bir Feminizm İçin" şeklindedir.
8. Feminizm Herkes İçindir (Bell Hooks)
Bell Hooks tarafından kaleme alınan Feminizm Herkes İçindir, feminizmin sadece erkek karşıtlığı olmadığını ve bu önyargının kırılması gerektiğini anlatıyor. İlk olarak 2000 yılında yayımlanan kitapta toplamda 146 sayfa yer alıyor.
9. Altın Defter (Doris Lessing)
Dünya genelinde çok sayıda kişi tarafından oldukça beğenilen Altın Defter, Doris Lessing tarafından kaleme alındı. Kocasından ayrılmış ve küçük çocuğu ile beraber yaşayan bir kadının hikâyesini anlatan kitap, birçok kişi tarafından feminist hareketin başyapıtlarından bir tanesi olarak kabul ediliyor.
10. Bir Bebek Evi (Henrik Ibsen)
İlk olarak 1879 yılında yayımlanan Bir Bebek Evi, Henrik Ibsen tarafından yazıldı. Toplamda 144 sayfadan oluşan kitap, üç çocuğa sahip olan Nora isimli kadının hikâyesini konu alıyor.
Bu yazıda feminizm ne demek, dalgaları neler sorularını yanıtladık. Hazırladığımız yazıda ayrıca feminist kitapları listesine de yer verdik. Konu ile ilgili düşüncelerinizi aşağıda yer alan yorumlar kısmından bizimle paylaşmayı unutmayın.