Son 10 yılda popülaritesi en çok artan sporlardan biri olan espor oyuncuları ve sporcuları büyülemeye devam ediyor. Spor tarihinde görülmemiş meblağlarda para ödül veren, aynı anda milyonlarca kişi tarafından seyredilen espor ile alakalı oldukça fazla şey yazılıp çiziliyor.
Peki espor spor mudur? Yani gerçekten bir spor mudur? Gelin beraber inceleyelim.
Espor spor olup olmadığını sorgulamaktan önce sizlere bir sorum var. Zira esporun spor olup olmadığı ile alakalı fikir belirtmeden önce kendimize şu soruyu bir soralım. Satranç bir spor mudur? Şimdilik bu sorunun cevabını yanıtsız bırakalım ve espora dönelim.
Esporun spor olup olmadığını anlamak için önce bi sporun tanımına bakmamız gerekmektedir. Ele aldığınız kaynağa göre tanımı epey değişmekle beraber Wikipedi’nin tanımı şu şekilde:
“Spor, önceden belirlenmiş kurallara göre bireysel veya takım halinde yapılan, genellikle rekabete dayalı yarışma ve kişisel eğlence veya mükemmelliğe ulaşmak için yapılan fiziksel veya zihinsel aktivite.”
Benim de kişisel olarak en çok katıldığım ifade bu olsa da Antik Yunan’dan günümüze kadar pek çok düşünür, filozof ve spor insanı sporu farklı şekilde tanımlamıştır. Eğer Wikipedi’nin tanımında anlaştıysak esporun spor olup olmadığını inceleyebiliriz.
Espor Spor mudur?
Yukarıdaki tanımdaki anahtar kelimeleri ele alalım.
- Önceden belirlenmiş kurallar,
- Bireysel veya takım halinde yapılan,
- Rekabete dayalı,
- Fiziksel veya zihinsel aktivite,
Sporun tanımından bu 4 ana anahtar kelimeyi ele alalım. Bakalım espor bu özellikleri sağlıyor mu?
DotA, LoL, Starcraft, CS 2, PUBG gibi pek çok oyunun kendine özgü kuralları vardır. Zaman içerisinde bu kurallar değişse de tecrübeli oyuncuların bileceği üzere şampiyonalar öncesi kurallar ve oyun içindeki meta değişmez.
Seneler içerisinde özellikle MOBA’lar büyük oranda değişir ancak yarışma zamanı büyük güncellemeler ve değişiklikler askıya alınır. Böylece profesyonel esporcular antrenmanlarını buna göre şekillendirirler.
Esporun bu özelliğini göze aldığımızda “önceden belirlenmiş kurallar” tanımına uyguduğunu görüyoruz.
Bireysel veya takım halinde oynanan pek çok oyun var. Örneğin DotA, LoL, CS 2 gibi oyunlar ekip halinde oynanırken Mortal Kombat, Hearthstone, Starcraft gibi oyunlar tek başınıza oynamanız gereken oyunlardır. Oyununa göre değişmekle beraber espor bireysel ya da takım halinde icra edilebiliyor. Dolayısıyla espor bu özelliği ile de bir spordur.
Herhangi bir espor müsabakasını izlediyseniz fark edeceksiniz ki maçlar kıran kırana geçiyor ve rekabet dozu epey yüksek oyunlar oynanıyor. Rekabete dayalı olmasının yanı sıra rekabetin dozunun yüksek olmasının bir sebebi de ödül havuzlarıdır. Öyle ki DotA uzun yıllar boyunca en çok ödül havuzuna sahip spor etkinliklerinden biri olarak anılıyordu. Haliyle bu durum da rekabeti epey kızıştırıyor.
Fiziksel veya zihinsel aktiviteler sporun bir parçası. Esporda fiziksel aktivitenin pek olmadığını söyleyebiliriz peki ya zihinsel aktivite? Espor gerçek anlamda zeka isteyen bir branş. Öyle ki pek çok yetenekli oyuncu aynı zamanda taktiksel becerilere de sahip. Özellikle de MOBA ve RTS türlerinde zihinsel aktivite çok daha öne çıkıyor.
El göz koordinasyonu, refleks gibi şeyler fiziksel aktivite olarak adlandırılır mı bilmiyoruz ancak esporun zihinsel faaliyet bakımından en popüler spor branşlarından bile daha önde olduğunu iddia edebiliriz.
Zira bu tarz oyunların dereceli müsabakalarını bile uzun saatler boyunca oynadığınız zaman zihnen yorulmuş olduğunuzu hissedebiliyorsunuz.
Evet, bu noktaya kadar anlamış olduk ki espor gerçekten bir spor. Hatta ben şahsen iddia ediyorum ki çoğu spordan bile daha spor. Peki karşı argümanlar?
Özellikle de belli bir yaşı almış olan kişiler ya da yüksek yoğunluklu aktivite yapan sporcular esporu spor olarak saymayabiliyor. Gelin esporun spor olmadığını düşünenlerin en çok ortaya attığı argümanlara bakalım.
- İlgili oyunun kurallarının değişebileceği,
- Fiziksel aktivite gerektirmediği için,
- Sağlığa zararlı olabileceği için,
Oyunun kurallarının yıllar içerisinde değişmesi esporu spor yapmaktan uzaklaştırmadığı gibi tam aksine daha dinamik ve takip edilesi kılıyor. Öyle ki, pek çok sporun espordan ilham alıp ara ara kendi kurallarını da revize etmesi gerektiğini düşünüyorum. Böylece diğer spor branşlarının da daha dinamik ve izlenesi olacağını düşünüyorum.
Esporu spor saymayanların belki de ilk argümanları esporun fiziksel aktivite gerektirmediğidir. Yazının başında bir soru sormuştuk hatırlıyor musunuz? Satranç bir spor mudur?
Bu pek tartışmaya açık bir konu değil çünkü çok uzun yıllardır Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) ve birçok ülkenin spor federasyonları satrancı bir spor dalı olarak tanımaktadır.
Esporu fiziksel aktivite içermediği için spor saymayanlar genellikle satrancı da spor olarak saymazlar. Hatta yüksek yoğunluklu antrenman yapanlar bowling, bilardo gibi oyunları bile spor saymazlar. Satranç örneğinde olduğu gibi, zihinsel aktivite içeren branşlar da gayet spordur.
Ayrıca belirtmekte fayda var ki artık Espor olimpiyatlarda bile kendine yer edindi. Günümüzde Vücut geliştirme, Powerlifting, CrossFit gibi branşlar bile olimpik spor sayılmazken Olimpik Espor Oyunları 2025'te Suudi Arabistan'da resmen duyuruldu.
Espor, çok fazla oturduğunuz ve ekrana baktığınız bir spor. Dolayısıyla bunun sağlıklı olmadığını iddia eden pek çok kişi var. Genellikle yapılan hatalardan en büyüğü spor ile sağlık arasında bir ilişki olduğu zannedilmesidir. Spor sağlık için değil, kazanmak ve ilerlemek için yapılır. Sağlık için yapılan şeyin adı egzersizdir.
Egzersizler ile spor branşları sıklıkla karıştırıldığı için pek çok insan sporu sağlık için yapılır zannediyor. Spor salonlarına (GYM) giden insanların çoğu “spor yapıyorum” der ancak vücut geliştirme, halter, powerlifting gibi bir alanda uzmanlaşmaya çalışmıyorsa ve sadece egzersiz yapıyorsa burada sağlık önceliklidir diyebiliriz.
Pek çok sporcu optimum sağlıktan uzaktır. Burada karıştırılmaması gereken konu elbette spor yapan birisi sedanter bir bireyden kat kat daha sağlıklıdır ancak sadece sağlığı için egzersiz yapan birinden de daha az sağlıklıdır.
Buradan çıkarmamız gereken sonuç şudur. Spor sağlık için değil; kazanmak, mücadele etmek ve kişisel gelişim için yapılır. Dolayısıyla espor zararlıdır veya değildir bu önemli değil. Espor ile uğraşan bireyler bunu göze almıştır ve diğer branştaki sporcular gibi sorumluları kendileridir.
Özetle, espor bir spordur ve diğer spor branşları gibi saygıyı ve ilgili hak ediyordur. Espordan keyif alıp almamak bambaşka bir konu ancak spor olup olmaması epey bariz gibi.
Espor spor mudur sorusuna yanıt aradığımız yazımızın sonuna geldik. Umuyoruz ki sizler için faydalı olmuştur. Sizce espor spor mudur? Aşağıda bulunan yorumlar kısmında düşüncelerinizi bizimle paylaşmayı unutmayın. Bunun gibi içeriklere, güncel oyun ve teknoloji haberlerine anında ulaşmak için Tamindir’i takipte kalmayı unutmayın.
YORUMLAR