ESP Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Çalışır?
ESP Nedir, ne işe yarar, nasıl çalışır? Çoğu otomobilde yer alan ve hayati öneme sahip olan teknolojiye dair birçok soruyu cevapladık. İşte tüm ayrıntılar!
ESP Nedir, ne işe yarar, nasıl çalışır? Bu yazıda çoğu otomobilde yer alan ve can güvenliği için oldukça büyük bir öneme sahip olan ESP teknolojisine ilişkin merak edilen soruları yanıtladık.
Teknolojinin gelişimi her alanda hissediliyor. Bu alanlar arasında bilgisayar, tıp, akıllı telefonun yanı sıra otomotiv de bulunuyor. Otomotiv üreticileri, sürüşü güvenli hale getirmek için bazı teknolojileri geliştirdikleri arabalara ekledi.
Dünya genelinde her yıl yüz binlerce trafik kazası meydana geliyor. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte çoğu otomobil üreticisi, geliştirdikleri araçlara sürüş güvenliğine ilişkin bazı teknolojiler entegre etti. Araba içerisinde yer alan kişilerin güvenliği açısından çok önemli olan ESP de bu teknolojiler arasında yer alıyor.
ESP Nedir?
Electronic Stability Program (ESP), sürüş güvenliğini arttıran bir teknoloji. ESP’nin ne olduğu aslında teknolojinin isminde yer alan "stability" yani "stabilite" kelimesinde gizli diyebiliriz. Stabilite kavramı denge ve sağlamlık gibi kelimelere karşılık geliyor.
ESP, meydana gelen olumsuz davranışlardan aracın etkilenmesini önlüyor. Oldukça önemli bir teknoloji olan Electronic Stability Program yani Electronik Denge Programı, hareket halindeki arabanın kararlı bir şekilde ilerleyebilmesini mümkün hale getiriyor. ABS sisteminden aldığı verileri kullanan ESP aslında siz fark etmeseniz de devreye giren ve otomobilin dengeli bir şekilde yolda kalmasına olanak tanır.
Bosch ve Mercedes-Benz tarafından ortak olarak geliştirilen teknoloji temelde ABS sistemindeki sensörlerden aldığı verileri işleyerek otomobile gerekli olan gaz-fren vb. müdaheleleri yapar. İlk olarak Mercedes-Benz CL modellerinde opsiyonel olarak sunulan teknoloji devamında yeni nesil tüm otomobillerde standart haline geldi.
ESP Ne İşe Yarar?
Olası kazaları engellemek amacı ile geliştirilen diğer diğer güvenlik teknolojileri gibi Elektronik Denge Programı da hem yolcu hem de sürücü için hayati açıdan çok önemli bir rol oynar. Otomobil hareket halinde iken yağış gibi sebepten ötürü yolda birtakım problemler ile karşılaşılabilir. Örneğin keskin bir viraja girerken arabanın hızı kontrol edilemeyebilir.
ESP sistemi örneğimizde de belirttiğimiz gibi özellikle yağışlı yol durumlarında büyük fayda sağlamaktadır. ABS sistemine ait sensörlerden gelen verileri işleyen sistem ayrıca sahip olduğu denge sensörleri sayesinde otomobile etki eden G kuvvetini, direksiyon ve teker dönüş açılarını da ölçer. Aracın kaymaya başlayacağını öngören sistem devamında doğru noktalarda ateşlemeyi kesme (gazı kesme), frenleme yapma gibi müdahalelerde bulunur.
Ancak bu sistem karlı havalarda otomobillerin hareket etmesini önler. Zira Elektronik Denge Programı kar ve buzlu havalarda meydana gelen ufak çaplı kaymaları da tespit eder ve otomobili durmaya zorlar. Bu konuda BMW'nin 7 tur teker dönüşüne izin veren uygulamaları bulunmaktadır. Ancak tavsiye edilen yöntem yoğun kar yağışlı durumlarda otomobili temizlenmiş yola çıkartana kadar ESP sistemini devreden çıkartmanız.
Otomobilinizin dengeli ve kararlı bir şekilde hareket edebilmesini mümkün hale getiren Elektronik Denge Programı’nda olası bir arıza durumunda ne olacağını merak edebilirsiniz. Böyle bir durumda savrulma başta olmak üzere oldukça büyük bir problem ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Bu, olası trafik kazalarına, otomobilin yoldan çıkmasına ve devrilmesine yol açabilir.
Çok büyük bir öneme sahip güvenlik donanımı olan ESP, özellikle otomobil seçiminde tüketicinin önemli kriterleri arasında yer alması gerekiyor. Elektronic Stability Program, bulunduğu otomobillerde gösterge ekranında yer alır. Bu işaret sürekli yanarsa veya hiç yanmazsa sistem arızası meydana gelmiş olabilir.
Akü voltajına karşı çok duyarlı olan Elektronik Denge Programı, akü arızası meydana geldiği takdirde gösterge ekranında bir işaret verebilir. Eğer böyle bir durum ile karşı karşıya kalırsanız vakit kaybetmeden sistem kontrollerini gerçekleştirmeniz gerekiyor. Bu, sürüş güvenliği konusunda çok büyük bir rol oynar.
ESP Nasıl Çalışır?
Electronic Stability Program, ABS isimli fren sistemi ve ASR adlı patinaj önleme sistemi ile beraber çalışır. ABS ve ASR sistemlerinin yer aldığı otomobillerde Elektronik Denge Programı, gerekli olan durumlarda otomatik olarak devreye giriyor.
ESP ayrıca otomobil hareket halindeyken sürücünün sürüş davranışlarını sürekli olarak inceliyor. Herhangi bir sapma durumunda aktif hale gelip işlevini yerine getiriyor. ESP, bazı donanımlar ile birlikte senkronize olarak çalışıyor. Bunlar arasında fren basıncı algılayıcısı, direksiyon açısı algılayıcı, tekerlek hız algılayıcıları, elektronik kontrol ünitesi gibi donanımlar yer alıyor.
Söz konusu teknoloji, seyir halindeki araçta arka planda sürekli olarak çalışıyor. Örnek verecek olursak keskin bir virajla karşı karşıya kalmanız halinde direksiyon hakimiyetinizi ve fren refleksinizi kaybedebilirsiniz. Bu, otomobilin kaymasına yol açar.
Otomobil, herhangi bir nedenden dolayı kontrolden çıkması durumunda tekerlek hız algılayıcıları bunu çok kısa süre içerisinde tespit eder. ESP ise meydana gelen denge kaybını algılar çünkü sürücünün gitmek istediği yön ile otomobilin gittiği taraf farklı olur.
Sistem, otomobili yolda düzgün bir şekilde durdurmak veya manevra güzergahında tutabilmek için fren işlemini uygular. Bu sayede arabanızın kontrolden çıkması engellenir. Bununla birlikte sürücü, güvenli bir şekilde kontrolü eline alır.
Merkezi kontrol ünitesi, moment sensörleri, direksiyon açı sensörleri, ABS sensörleri tarafından gelen verileri değerlendirir. Ünite böylece otomobilin kayıp kaymadığını tespit eder. Bu kapsamda gerekli tekerleklere fren yaptırılır ve motor gücüne müdahale edilir. Örneğin otomobilin ön tekerleklerinin kayması halinde arka tekerlekler, arka tekerlekler kayarsa ön tekerleklere fren uygulanır.
