Deprem maalesef ülkemizin acı bir gerçeği. Yapıların yıkımının yanı sıra insanların psikolojilerine etkileri de oldukça fazla diyebiliriz. İnsanların psikolojilerinde derin hasarlar bırakıyor. Depremin ardından herkes farklı şekilde tepki verir. Bu tepkiler; olayın şiddeti, geçmiş deneyimler, travmalar ve bireylerin farklı kişilik özellikleri şeklinde ifade edilebilir. Depremin sonrasında ortaya çıkan stres bozukluğu kişinin yaşamını önemli ölçüde etkiler. Biz de sizler için stres bozukluğu ve yönetimine dair bir rehber hazırladık.
Deprem Sonrası Stres Bozukluğu Nedir?
Deprem sonrasında insanlar travmatik bir süreçten geçer. Stres bozukluğu depremin ardından meydana gelen en önemli durumdur. Depremle birlikte stres bozukluğu olarak;
- Korku
- Suçluluk
- Fizyolojik olarak uyuyamama
- Öfke nöbetleri
- Keder
- İrkilme
- Ağlama krizleri
- Uykudan aniden uyanma gibi durumlar ortaya çıkar.
Bazı kişiler, yukarıda sıraladığımız durumları kısa sürede atlatıyor. Fakat bazılarıysa yıllar geçse de aynı durumları yaşayabiliyor.
Kadınlar erkeklere kıyasla daha çok stres bozukluğu yaşıyor. Kişinin sürekli depremde yaşadıklarını aklına getirip irkilmesi, hayata küsmesi gibi durumlar stres bozukluğu şeklinde ifade edilebilir. Araştırmacılara göre depremin ardından kişide görülen stres bozukluğuyla bağlantılı olarak beyninde hasar meydana gelebiliyor. Korkuya bağlı olarak beynin orbitofrontal cortex bölgesi küçülmeye başlıyor. Anterior cingulate cortex bölgesiyse büyüyor.
Deprem Sonrası Stres Yönetiminde Morita Tekniği
Tokyo Jikei Üniversitesi Psikiyatri Bölüm Başkanı Dr. Shoma Morita tarafından stresi yönetmek ve anksiyete nevrozu tedavisi için yeni bir teknik geliştirildi. Morita yönteminde duygular kabul edilir. Duygular kabul edildikçe olumsuz olanlar daha kolay atılır.
Morita yöntemi kullanılarak yapılan stres yönetiminde kişi olumsuz duygulardan uzaklaştırılıp sorumluluklarını yerine getirmeye odaklanır. Bu teknikte öncelikle davranışlar ele alınır. Duyguların değişimi davranışa göre şekillenir.
Deprem Sonrası Stres Yönetimi
Deprem sonrası stres yönetimi herkeste farklı ilerler. Bazı kişiler konuşarak, bazılarıysa konuşmak istemeyerek tepki verebilir. Konuşmak istemeyenler kesinlikle zorlanmamalıdır. Ayrıca kişinin yaşadığı durumu küçümseyen sözlerden de uzak durulmalıdır.
Konuşmaktan kaçan ve susan kişiler maalesef travmayı daha zor atlatır. Fakat konuşan, içine kapanık olmayan kişiler, olayın stresini daha kolay atlatır. Sosyalleşmek stresi yenmenin başlıca faktörüdür.
Kişi, depremden önce yaptığı aktiviteleri yeniden yapmaya başlamalıdır. Günlük yaşam kişinin kafasındaki deprem korkusunu daha hızlı giderir. Stres bozukluğuna bağlı olarak çay, kahve, alkol, sigara tüketimi artabilir. Bunlar stres yönetimiyle yavaş yavaş azaltılabilir.
Depremi birebir yaşamak insanın hayatında büyük bir travma yaratır. Travma sonucundaysa dikkat eksiliği ortaya çıkar. Dikkat gerektiren işlerde çalışanlar belirli süre işlerine ara vermelidir. Depreme dair insanın içini acıtan video ve fotoğraflara bakmaktan uzak durulmalıdır.
Sıkça Sorulan Sorular
Deprem sonrası stres yönetimiyle ilgili merak edilen soruları ve cevaplarını sizler için derledik:
1. Deprem Sonrası Stres Yönetimi Nedir?
Depremin sonrasında kişide meydana gelen korku, suçluluk, ağlama krizleri gibi durumların giderilmesi için uygulanan teknikler, stres yönetimi olarak ifade edilir.
2. Deprem Psikolojisi Nasıl Atlatılır?
Deprem psikolojisini atlatmak için kişi bir uzmandan destek alabilir. Psikiyatri ya da psikoloğa giderek; korku, endişe gibi durumlar engellenebilir.
3. Depremin İnsan Üzerindeki Etkileri Nelerdir?
Depremden sonra insanlarda; aşırı korku, tepkisizlik ya da tam tersi her şeye tepki verme, ne yapacağını bilmeme, ölüm korkusu, panik, çaresizlik gibi pek çok durum ortaya çıkabilir.
YORUMLAR