Oğuz Türklerinin kahramanlık öykülerini içeren ve 15 - 16. yüzyıldan günümüze kadar gelen destansı hikayeler Türk Edebiyatı’nda ‘Dede Korkut Hikayeleri’ olarak anılıyor. Şiir ve düz yazının bir arada bulunduğu bu eserlerde Oğuz boyunun diğer boylar ile yaptığı savaşlar ve bazı olağanüstü olaylar anlatılıyor.
Dede Korkut hikâyeleri toplamda 12 farklı hikâyeden oluşuyor. Her birinde ilgi çekici karakterlerin yer aldığı bu hikâyeler edebi ve tarihi özellikleriyle Türk edebiyatında oldukça önemli bir yer tutuyor. İşte, Dede Korkut hikayelerinin isimleri, kahramanları ve özellikleri hakkında bilmek isteyeceğiniz detaylar!
Dede Korkut Hikayeleri İsimleri
- Drse Han Oğlu Boğaç Han
- Salur Kazan'ın Evinin Yağmalanması
- Kam Büre Beg Oğlu Bamsi Beyrek
- Kazan Bey'in Oğlu Uruz Bey'in Tutsak Olması Hikayesi
- Koca Duha Oğlu Deli Dumrul Hikayesi
- Kanlı Koca Oğlu Kan Turalı Hikayesi
- Kazıcık Koca Oğlu Yiğenek Hikayesi
- Basat'ın Tepegözü Öldürmesi Hikayesi
- Begil Oğlu Emren'in Hikayesi
- Uşun Koca Oğlu Seyrek Hikayesi
- Salur Kazan'ın Tutsak Olup Oğlu Uruz'un Çıkardığı Hikayesi
- İç Oğuz Dış Oğuz Asi Olup Beyrek'in Öldürülme Hikayesi
Dede Korkut Hikayeleri Karakterleri
- Bamsı Beyrek
- Banu Çiçek,
- Bayındır Han
- Başat
- Deli Dumrul
- Burla Hatun
- Uruz Er
Dede Korkut Hikayeleri Özellikleri
Destandan halk geçişin temsilcisi olarak bilinen Dede Korkut Hikayeleri Orta Asya’daki Türklerin Müslüman olmadan önceki dönemine dayanıyor. Türklerin İslam öncesi zamanından izleri içeriğinde barındıran Dede Korkut Hikayeleri’nin eski adı ‘Kitab-ı Dede Korkut Ala Lisan-ı Tafie-i Oğuzan’ olarak kaynaklarda geçiyor. Oğuzların
Müslüman olduktan sonraki başarılarını anlatan bu eserlerde farklı halk kahramanlarının mücadeleleri ele alınıyor. Türk tarihi ve töreleri, bu dönemin önemli kişilerine yapılan övgüler, anlamlı öğütlerin yer aldığı destansı metinler 15 ve 16. yüzyılda bilinmeyen bir kişi tarafından kaleme alınarak hikâyeler hâline getiriliyor.
Günümüzde ‘Dede Korkut hikayeleri’ne dair iki tane nüsha mevcut. Bunlardan birisi Almanya Dresden Kitaplığında yer alıyor. 6 adet farklı hikâyenin bulunduğu bir diğer nüshanın ise Vatikan’da bulunduğu biliniyor. Dede Korkut hikayelerinin edebi özellikleri ise şu şekilde sıralanıyor:
- Toplamda 12 tane hikâye ve öncesinde bir adet önsöz bulunuyor.
- Hem gerçek hem de olağanüstü olayların bir arada bulunduğu bir eser olma özelliği taşıyor.
- ‘Dede Korkut’ olarak anılan karakter meçhul bir halk ozanı’ olarak biliniyor.
- Kahramanlık, savaş, aşk gibi çeşitli konuları içeren bu hikâyelerde ‘yiğitlik’ algısı ön plana çıkarılıyor.
- Nazım ve nesirin iç içe olduğu bir eserdir. Duygusal anlamda yoğunluklu bir anlatımın olduğu bölümlerde nazım kullanımı görülüyor.
- Dede Korkut hikâyeleri Azerî Türkçesi ile yazılmış.
- Türk tarihinde oldukça önemli bir eser olma özelliği taşıyor. Yunanlılar için Odysseia ve Ilyada ne kadar önemliyse, Dede Korkut hikayeleri de Türkler için aynı önemi taşıyor.
YORUMLAR