Dante'nin İlahi Komedyası Hakkında Bilmeniz Gerekenler!

Batı edebiyatı denince akla ilk gelen eserlerden biri olan Dante’nin İlahi Komedya’sı, İtalya edebiyatının en meşhur epik şiirlerinden biridir. Cehennem, Araf ve Cennet adıyla üç bölümden oluşan İlahi Komedya, dünya edebiyatının da başyapıtlarından biridir. Peki bu eşsiz eser hakkında ne biliyorsunuz?

Dante Alighieri Kimdir?

Dante Alighieri, 1265 yılında doğup 1321 yılında ölen İtalyan Rönesans Hümanisti, şair, dil kuramcısı ve politikacıdır. Köklü ve asil bir aileden gelen şair Dante (asıl adı Durante degli Alighieri) kısaltmasını kullanmayı tercih etmiştir. Asil bir aileden gelen yazar, ailesinin güç ve saygınlık kaybetmesinden babasını sorumlu tutmuş ve hiçbir eserinde babasından bahsetmemiştir.

Dante’nin aldığı eğitim hakkında net bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak öğrenmeye açık yapısıyla kendisini geliştirdiği varsayılmaktadır. Dante aynı zamanda resim, astronomi ve felsefeyle de ilgilenmiştir.

Edebiyat dünyasının en çok bilinen, modern kültürün ve modern İtalyancanın temeli varsayılan ‘İlahi Komedya’ adlı eseri, kendisine dünya çapında ün kazandırmış ve günümüzde bile ün kazandırmaya devam etmektedir. ‘Yüce Şair’ ya da ‘İtalyan Dilinin Babası’ gibi adlandırmalar da yapılan Dante denince akla gelen isimlerden biri de sonsuz bir aşkla sevdiği Beatrice’dir.

Çocuk yaşlarda Beatrice’e aşık olan Dante, hayatının her döneminde bu aşkın etkilerini düşünce ve yazın hayatına yansıtmıştır. Ünlü eseri ‘İlahi Komedya’nın temelinin atılmasında Beatrice’e duyduğu aşk ön plandadır. Sonrasında Beatrice’in genç yaşta ölmesi yine şairin hayatında önemli bir etken olmuş ve şiire olan bakış açısını değiştirmiş, aynı zamanda edebiyata sımsıkı tutunmasına ve sürekli çalışmasına neden olmuştur. Eserlerinde Beatrice’i genellikle ölümlü bir insan modeli yerine ölümsüz ilahi bir görünüm içinde anlatmıştır.

Tüm bunların yanında genç yaşlardan itibaren siyasetin içinde olan Dante, ülkesinde imparator destekli aristokrasiyi savunan ve onların tam karşısında papa tarafından desteklenen iki siyasi gruptan papa destekli grup adına hareket etmiştir.

Eserleri tarihsel sıralamadan çok yazdığı dile göre ele alınan Dante, Latince ve halk dili İtalyancasıyla eserler vermiştir. Bilinen en ünlü portresi Sandro Botticelli tarafından yapılan Dante’nin aynı zamanda o dönem oldukça yaygın olan ve günümüzde popüler olan bir ölüm maskesi (kişinin öldükten sonra yüzünün alçı kalıbı çıkartılmasıyla elde edilen maske) de bulunmaktadır.

Günümüzde İtalya’da onlarca heykeli bulunan Dante’nin 1400’lü yılların sonunda yapılan mezarı 1700’lü yılların sonuna doğru anıt haline getirilmiştir.

Popüler kültürün simgelerinden birisi olan şairin ünlü eserinden ilham alınarak yazılan onlarca eser bulunmaktadır. İlahi Komedya’dan etkilenerek ortaya çıkartılan son eser ise Dan Brown’ın ünlü ‘Cehennem’ adlı romanıdır.

İlahi Komedya Nedir?

İlahi Komedya, Dante tarafından 14. yüzyılın ilk yarısında yazılan ve İtalyan edebiyatının en meşhur epik şiiri olan bir başyapıttır.

Komedya'da Dante, ölüm sonrası sırasıyla ‘Cehennem’, ‘Araf’ ve ‘Cennet’te geçen seyahati, hikayenin kahramanı da olan kendisinin ağzından anlatır. Orta Çağda ‘Komedya’, ‘tragedya'nın aksine sonu iyi biten hikaye anlamına gelirdi. Burada eserin adındaki ‘komedya’ kelimesi, öyküsünün güldürü unsurları taşıdığı anlamına gelmez.

Orta Çağ ile Rönesans arasındaki geçiş döneminde yazılmış bu şiir, hayal gücü ve alegorik tasavvuru, ölüm sonrası hayatı anlattığı öyküsü ile Hristiyan batı kiliseleri tarafından benimsendi. Eserin orijinal adı ‘Komedya’ olmakla birlikte daha sonra, 1360 yılında Giovanni Boccaccio tarafından başına ‘İlahi’ kelimesi eklenerek Hristiyanlaştırılmıştır.

Toskana lehçesi ile yazılan eser, bu lehçenin modern İtalyan dili olarak gelişmesine yardım etmiştir.

İlahi Komedya Konusu Nedir?

Dante’nin kılavuzu Vergilius’un ve ilk aşkı Beatrice’nin yol göstericiliğinde ‘Cehennem’, ‘Araf’ ve ‘Cennet’e yaptığı yolculuktur. Bu ünlü yapıta göre; yeryüzünde mutluluğa ahlaki ve düşünsel erdemler yoluyla ulaşılabilir. İlahi mutluluğa ise inanç, umut, hayırseverlik gibi Hristiyan erdemlerine göre yaşayarak varılabilir.

Yazıldığı dönemin göz önünde bulundurulması, eseri dini ve ahlaki açıdan ayrı ayrı incelemeyi imkansız kılar. Çünkü Dante’nin yaşadığı Ortaçağ’da, Hristiyanlık inancına göre ölümden sonra hayat düşüncesi bireyin dini ahlakının en önemli göstergesi sayılmaktadır. Bu düşünce, bireyin ölümden önceki hayatını günahlardan uzak geçirmesinin yegane kuralıdır. İlahi Komedya’nın geneline hakim olan contrapasso yasası, bu düşüncenin bir ürünü olarak kabul edilmelidir. Contrapasso, kişinin ölümden önceki hayatında işlediği günahlara göre, Cehennem’de cezalandırılma şekline verilen isimdir.

İlahi Komedya İsmi Nereden Gelmektedir?

Dante Alighieri’nin ortaçağ ile rönesans arasındaki dönemde yazmış olduğu İlahi Komedya eseri, dünya edebiyatının baş yapıtlarından birisi olarak görülür ve bilinir. Aslında orijinal adı komedi (Commedia) olmasına rağmen 1360 yılında Giovanni Boccaccio tarafından başına İlahi (Divina) kelimesi getirilmiştir. 

Bunun sebebi olarak da Dante’nin anlattığı öykü Hristiyan batı kiliseleri tarafından benimsenmesi olarak görülür. Aynı zamanda kitapta Dante'nin kurtuluşu, neşeyle zirveye ulaştığı için ‘komik’tir. Boccaccio’nun yaptığı ekleme ile birlikte eser tamamıyla ‘hristiyanlaştırılmış’ olarak kabul edilmektedir. 

İlahi Komedya Yapma Destan mıdır?

İlahi Komedya, bir destan değil epik bir şiirdir.

İlahi Komedya'dan Alıntılar ve Sözler

• ‘Geçmişteki mutluluğu anımsamak kadar büyük acı yoktur.’
• ‘Şeytan Dante'ye şöyle dedi; Tanrıyı gerçekten tanısaydın sen de ihanet ederdin.’
• ‘Ey buradan içeri girenler, her türlü ümidi geride bırakın. (Lasciate ogni speranza voi ch'entrate). Cehennem ümidin olmadığı yerdir. Hiçbir ümidin kalmaması, hayatta cehennemi yaşamaya denktir.’
• ‘Ey insanlar, daha ağır davranın: Rüzgara kapılmış tüy gibi olmayın, her suyun da sizi arındırdığını sanmayın.’
• ‘Ceza verirsek iyiliğimizi isteyenlere, ne yaparız kötülüğümüzü isteyenlere?’

• ‘Yalnızca bizim algımızı aşmıyordu gördüğüm güzellik, sanırım onu yalnızca yaratıcısı anlıyordu.’
• ‘Ben de suskun kalakaldığımda, özür dilemek istiyordum da, farkında değildim sükutumla, özür diliyormuşum aslında.’
• ‘Aslınızı düşünün isterseniz; hayvanlar gibi yaşamak için dünyaya gelmediniz, erdem ve bilgi peşinde koşmak göreviniz.’
• ‘Ölmemiştim, ama yaşamıyordum da; Kendin hesap et, biraz ince zekan varsa, ne hale gelmiştim her ikisinden de mahrum kaldığımda.’
• ‘İçime yerleşen korkuyu hissedip kederlenmediysen, neye ağlayabilirsin ki başka, buna gözyaşı dökmediysen?’
• ‘Tüm günahların başında bir sevgi bozukluğu vardır. Sevgi tüm erdemlerin başı olduğu gibi, tüm kötülüklerin de kaynağıdır.’
• ‘Sen, bir şeyin yalnız adını bilen, ama başkası göstermeden, esasını anlayamayan kimseye benziyorsun.’
• ‘Günahlarım korkunçtu; ama sonsuz bağışlayıcının kolları uzundu, başvuran herkesi bağrına basıyordu.’