Covid-19 salgını hızlı bir şekilde yayılmaya devam ederken pek çok kişi sıcak havalarla birlikte salgının yavaşlayacağını ve sona ereceğini düşünüyor. Peki tüm bu iddialar doğru mu? Bazı yönlerden ele alarak inceledik.
Sıcak Havalar Çözüm Olacak mı?
Pek çok hastalık mevsimsel dönemlere bağlı olarak artış ya da azalış eğilimi gösterir. Örneğin grip gibi bazı hastalıklar kış aylarında zirve yapma eğilimi taşırken tifo gibi bazı hastalıklar yaz aylarında zirve yapma eğilimi gösterir.
Tabii tam da bu noktada birçok kişi - pek de şaşırtıcı olmayan bir şekilde - yeni tip koronavirüs için mevsimsel bir etkinin söz konusu olup olmadığını merak ediyor.
Tahmin edebileceğiniz gibi bu soru için birbirine zıt olan iki farklı görüş mevcut. Bir kesim bu virüsün sıcak havalar ile birlikte azalacağını düşünürken diğer kesim bunun bir etkisinin bulunmayacağını iddia ediyor. Nitekim SARS-CoV-2 henüz oldukça yeni bir virüs ve bu konuda tahmin yürütebilmek için yeterli veriye sahip olmadığımız açık bir gerçek.
Yine 2003 yılında kontrol altına alınan SARS salgını da kısa süre içerisinde (yapısından kaynaklı olarak) kontrol altına alındığı için o virüse bakarak bir fikir elde etmemiz de mümkün olmuyor. Ancak yine de diğer koronavirüs tiplerinden yola çıkarak yeni virüsün mevsimsel şartlardan etkilenip etkilenmeyeceğine dair bazı işaretler mevcut.
Olumlu Veriler
İngiltere Edinburgh Üniversitesi bünyesinde yaklaşık on yıl önce yapılan bir araştırma, solunum yolu enfeksiyonuna yol açan üç adet koronavirüs tipinin belirgin olarak kış mevsimselliği gösterdiğini tespit etti.
Bu verilere göre bu virüsler, ağırlıklı olarak aralık ve nisan ayları içerisinde enfeksiyonlara yol açıyordu. Nitekim, grip ile benzer bir örüntüye sahip oldukları açık bir şekilde söylenebilir. Buna karşın dördüncü bir koronavirüs tipinin daha seyrek bir yapıya sahip olduğu gözlemlendi.
(Not: Unutmayın, insanlarda mevcut durumda dört farklı çeşit koronavirüs bulunur. Bunlar soğuk algınlığına yol açarlar ve genelde ağır tablolara sebep olmazlar.)
Covid-19'un mevsimsel şartlara bağlı olarak değişiklik gösterebileceğini işaret eden bazı öncü ipuçları bulunuyor. Örneğin şu sıralar yaşanan hızlı yayılımın soğuk ve kuru havalardan kaynaklandığı düşünülüyor.
Yaklaşık 500 lokasyondan veri toplayan bir araştırma da Covid-19 ile sıcaklık, rüzgar hızı ve bağıl nem arasında bir ilişkinin olduğunu ortaya koyuyor. Yine başka bir araştırma yükselen sıcaklığın düşen virüs ile orantısal bir yapıya sahip olduğunu gösteriyor. Tabii şimdilik bu araştırmaların doğruluğunun kanıtlanamadığını vurgulayalım.
Olumsuz Veriler
Az önceki verilere ek olarak daha önceki pandemik hastalıkları da göz önüne alarak, pandemik hastalıkların genellikle mevsimsel koşullardan etkilenmediğini söyleyebiliriz. Örneğin 1918 yılında yaşanan İspanyol Gribi, yaz aylarında zirve yapmıştı. Buna karşın başta da belirttiğimiz gibi normal grip hastalıkları kış aylarında zirve yapar.
Maryland Üniversitesi bünyesinde yapılan araştırmalar, virüsün en çok 5 - 11 derece ortalama sıcaklığa sahip yerlerde yayıldığını ortaya koyuyor. Ancak tropik bölgelerde de önemli sayıda vaka ortaya çıktı ve bu durum mevsimsellik noktasında umut edilenin çok daha altı bir sonuçla karşılaşabileceğimiz anlamına geliyor.
Virüsün Temeli
Koronavirüsler viral zarf olarak adlandırılan bir yapıya sahiptir. Viral zarf, çift katlı lipit katmandan oluşur. Zarfta yer alan ve bir taç gibi sivri olan proteinler (mambran, zarf, spike) nedeni ile Latince'de taç küresi anlamına gelen corona adı verilmiştir.
Diğer viral zarfa sahip virüsler üzerinde yapılan araştırmalar, bu kaplamanın ısıya karşı ciddi bir duyarlılık içerdiğini gösterir. Yani viral zarfa sahip olan virüsler çoğunlukla güçlü mevsimsel duyarlılık gösterirler. Tabii, tekrar belirtmemiz gerekirse pandemik durumlarda bunun aksi gerçekleşebilir.
Sonuç Olarak: Bitmeyebilir
Mevcut veriler ışığında baktığımızda yaz aylarının gelmesi ile birlikte Covid-19 salgınından kurtulmamız ne yazık ki pek mümkün gözükmüyor. Buna karşın, vakalarda önemli bir azalma gözlemlenebilir.
Peki siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi bizlerle paylaşmayı unutmayın.
YORUMLAR