Son yıllarda bilgisayarlarda yer alan parçaların hızları eskiden tahmin bile edemeyeceğimiz düzeylere geldiler. Her ne kadar daha az güç tüketimi ve daha iyi tasarımlarla bu hızın getirdiği ısı sorunlarının önüne geçilmeye çalışılsa da özellikle Türkiye gibi sıcak iklimlere sahip ülkelerde yaşayanların işlemci, ekran kartı, bellek gibi parçalarda ısınma sorunları var.
Günlük kullanımlarda pek gerçekleşmese de özellikle oyunlarda ve 720p-1080p çözünürlüklü filmlerde farkedilen bu ısınma sorununun önüne geçebilmek için elbette bazı önlemler var. Dilerseniz adım adım yapabileceklerimize geçelim:
Cool’n Quiet benzeri teknolojiler
AMD işlemcilerde yer alan Cool’n Quiet teknolojisini aktif olarak kullanırsanız (BIOS’tan açılmaktadır), işlemciniz sürekli tam performansta değil sadece yük altında gerektiği kadar hızda çalışacaktır. Böylece performanstan çok az ödün vererek güzel bir sıcaklık düşüşü gerçekleştirebilirsiniz. Intel işlemcilerde de benzer uygulamalar mevcut (SpeedStep gibi). Oyunlar sırasında işlemcinin tümü her zaman gerekmediğinden dolayı arada bir frekans düşüşü sıcaklık ortalamasını indirecektir.
Voltaj ayarları
Tüm anakart üreticileri bu işlevin ayarlanmasına izin vermese de, eğer açılışta “DEL” tuşuna basarak açabileceğiniz BIOS’ta işlemci voltajı sekmesi yer alıyorsa yavaş yavaş bu voltajı düşürerek Windows’ta sorunlar ve mavi ekranlar denk gelene kadar indirebilirsiniz. Daha düşük ama sağlıklı çalışan bir voltaj işlemci ısısını bir kaç derece indirebilir.
Ekran kartlarının yanında gelen programların bir kısmı da ekran kartının voltajını ayarlamanıza izin vermektedir. Sorun yaşayana kadar deneyip en düşük konuma getirmek ısı sorunlarını azaltacaktır.
İşlemcilere benzer şekilde BIOS ayarlarından bellek voltajını ayarlamak da mümkün. Her ne kadar bellek voltajları genel olarak 1.5V’ye kadar inmiş olsa da 1.4V’ye kadar sağlıklı şekilde çalışıyorlar.
Hız Aşırtma (Overclock) işlemi yapmayın
Kış mevsiminde veya serin mekanlarda sorunsuz çalışan işlemciniz yazın hız aşırtmayı kaldıramayabilir ve gereksiz sıcaklıklara kadar yükselebilir. Her ne kadar bir süreliğine performans düşüşü yaşayacağınız garanti olsa da hız aşırtma yapmamak işlemcinizin yanmasından çok daha iyidir. Intel işlemcilerin 80-90 dereceye ve AMD işlemcilerin 60-70 dereceye kadar sağlıklı çalışma limiti olduğunu unutmayın.
Ayrıca ekran kartlarının frekanslarını ve bellek hızı ile zamanlama parametrelerini arttırmaktan da çekinin. Cüzi miktarlarda performans artışı getiren bellek hızlandırmaları özellikle tavsiye etmediklerim arasında. Ekran kartınızın soğutma kapasitesine göre kararı kendiniz vermelisiniz ancak 80 derece ve üzeri sıcaklıklar fazla kabul edilmektedir.
Overlock işlemleri ve sıcaklık ölçümlerine dair kullanabileceğiniz AMD Overdrive yazılımını Tamindir'den indirebilirsiniz.
Kasa seçimine dikkat edin
Bol fanlı büyük kasalar herkese göre değil, bunu kabul etmemiz gerekiyor. Ancak ülkemizde kasa seçimlerine pek dikkat edilmediğinden dolayı onca performanslı parçanın kalitesiz, ucuz ve havalandırma kapasitesi yetersiz kasalarla kullanılması yaygın karşılaşılan bir durum.
Isı üreten pek çok parçanın yer aldığı kasanızın içinde kalan bu sıcak hava sisteminizin daha da ısınmasına ve kısır bir döngü içerisinde yüksek derecelere ulaşmasına sebep oluyor. Bu nedenle oyun ve multimedya işleri için bilgisayar alacakların bütçelerine göre diğer parçalardan ufak kesintiler yaparak kaliteli ve havalandırma sistemi iyi düzenlenmiş kasaları almaları gerekiyor.
Örneğin Tamindir oyun bilgisayarı oluşturma rehberimizde kullandığımız kasayı aşağıdaki videomuzda görebilirsiniz:
Soğutucu seçimi
İşlemci, bellek ve ekran kartlarının üzerinde yer alan soğutucular ısıyı engellemek için önemliler. Ekran kartlarının soğutucularını değiştirmek zor bir işlem olduğundan dolayı ilk alımda soğutucuya önem vermeyen ucuz markaları seçmek yerine biraz daha pahalı alternatifleri seçmekte fayda var.
Bellekler için de soğutucu veya ısı dağıtıcı tasarımları kullanan bellek üreticileri mevcut. Bunlar kasanızın genel ısısını da engelleyeceğinden parça seçiminde dikkat etmek faydalı.
Her ne kadar işlemcilerin yanında gelen soğutucular ferah bir kasada yeterli olsa da kullandığınız uygulamalara ve kasanıza göre yüksek sıcaklıklar görülebiliyor. Pek çok bilgisayar marketinde görebileceğiniz hava veya sıvı soğutmalı sistemlerle değiştirmek hatırı sayılır oranda ısı düşüşü sağlayacaktır.
Anakart seçimi
Belki anakart seçiminin ısıyla ne ilgisi var diyebilirsiniz ancak doğru anakart seçimi performanstan tutun da sistem sıcaklığına kadar pek çok şeyi etkilemektedir. Bütün parçaların koordinasyonunu ve veri iletimini düzgün şekilde iletmekten sorumlu olan parça anakart olduğundan dolayı verimsiz çalışan ucuz bir tanesi sisteminizin gereksiz yere zorlanmasına neden olacaktır ve beraberinde düşük performans-yüksek ısı ikilisini getirecektir.
Bilgisayarlarda ısı sorununun önüne geçmek için benim temel olarak gördüğüm işlemler bu şekildeydi. Eğer alternatif çözümleriniz varsa yorumlar kısmından tüm okuyucularımızı bilgilendirmeyi de unutmayın.
YORUMLAR