Kuzey ve Güney’in kutba yakın bölgelerinde meydana gelen ışık gösterilerini hepimiz duymuşuzdur. İşte bu doğal ışık gösterilene Aurora veya Kutup Işıkları ismi verilir. Ancak tabiki bu ışık gösterilerinden en popüleri Kuzey Kutbunda meydana gelen gösterilerdir. Her yıl, yüzlerce insan bu doğal ışık gösterisini izlemek için seyahat ediyor. Nedeni ise Kuzeydeki ışıkların Güney’e göre çok daha kolay görülebilmesidir. Peki, adını sık sık duymaya alışık olduğumuz Kutup Işıkları veya Aurora ne demek?
Aurora Kutup Işıkları Nedir?
Kutup ışıkları ya da kutup Aurorası, kutup bölgelerinde gökyüzünde görülen, yeryüzünün manyetik alanı ile Güneş'ten gelen yüklü parçacıkların etkileşimi sonucu ortaya çıkan doğal ışımalardır. Kuzey enlemlerde bu etki Aurora Borealis veya kuzey ışıkları olarak adlandırılır.
Güney enlemlerindeki Aurora Australis (güney kutup ışıkları) oluşumu da benzer özelliklere sahiptir; ancak Antarktika’da, Güney Amerika’da ve Avustralya’da daha yüksek enlemlerden görülebilir. Bu ışımalar, genellikle geceleri gözlemlenir ve ağırlıklı olarak iyonosferde meydana gelir.
Aurora Borealis'in görünme olasılığı, Kuzey manyetik kutbuna yaklaştıkça artar. Manyetik kutbun yakınlarında oluşan Auroralar tam 90 derece; ancak uzaktan Kuzey ufkunu yeşilimsi bir parlaklıkla, bazen de güneş alışılmamış bir yönden doğuyormuş gibi soluk bir kırmızıyla aydınlatırlar. Aurora Borealis sıklıkla gündönümlerinde oluşur.
Auroralar bütün yeryüzünden ve diğer gezegenlerde de gözlemlenebilir. Daha uzun süreli karanlık ve manyetik alan dolayısıyla, kutuplara yakınlaştıkça daha çok görünür olurlar.
Aurora Kutup Işıkları Nasıl Oluşur?
Roma Şafak Tanrıçasına verilen bir isim olan Aurora, kutuplarda meydana gelen ışık gösterine isim olarak verilmiştir. Nedeni ise kutup bölgelerinde görülen bu ışık gösterisi Cree halkı tarafından Ruhların Dansı olarak adlandırılması ve Orta Çağ döneminde bu Auroraların Tanrının bir işareti olduğunun düşünülmesidir.
Aurora kutup ışıklarının oluşumu, güneş sayesinde olmaktadır. Güneş, gezegenimiz için bir ısı ve ışık kaynağıdır. Diğer yandan ise Güneş’ten zararlı ışınlar ve radyasyonlar yayıldığı da bilinen bir gerçektir. Biz de bu zararlı ışınlardan Dünya’daki manyetik alan sayesinde korunuyoruz.
Öte yandan Güneş yüzeyinde sürekli olarak çeşitli patlamalar da meydana gelmektedir. Bu patlamalar sonucunda uzay boşluğuna pek çok parçacık savrulmaktadır. Uzaya büyük kütleler halinde savrulan parçacıklar Güneş rüzgarlarına neden olmaktadır. Bu serbest tanecikler ise Güneş’in dönmesiyle oluşan Güneş rüzgarları ile Dünya’ya savrulmaktadır.
Savrulan tanecikler gezegenimizin manyetik alanı sayesinde uzaklaştırılır. Ancak bazı parçalar Dünya’nın atmosferine girmeyi başarır. Atmosferde bulunan gaz molekülleri ile bu parçacıklar arasında bir çarpışma meydana gelir ve böyle Aurora Kuzey Işıkları meydana gelir.
YORUMLAR